 Học sinh khối lớp 6 Trường THCS Hồng Bàng (quận 5, TP.HCM) được tiêm vắc xin ngừa COVID-19 - Ảnh: DUYÊN PHAN Ngày 16-4, TP.HCM bắt đầu tiêm vắc xin COVID-19 cho trẻ em từ 5 đến dưới 12 tuổi trên toàn thành phố. An toàn tiêm chủng là vấn đề được các bậc phụ huynh quan tâm. Trẻ cần được chăm sóc như thế nào và ba mẹ cần lưu ý gì trước và sau tiêm? Để đảm bảo an toàn cho trẻ trong quá trình tiêm chủng, các bậc phụ huynh cần đặc biệt chú ý cẩn thận, chăm sóc và theo dõi trẻ trước, trong và sau quá trình tiêm chủng. Kịp thời phát hiện những triệu chứng bất thường nguy hiểm với trẻ. Bộ Y tế khuyến cáo trước khi con trẻ tiêm phòng vắc xin, cha mẹ và người chăm sóc cần tìm hiểu đầy đủ về tác dụng của tiêm vắc xin phòng COVID-19 đối với trẻ. Trước khi đưa trẻ đi tiêm, cần chuẩn bị tâm lý thật tích cực cho trẻ. Cha mẹ cần cho trẻ ăn, uống đầy đủ trước và sau khi tiêm. Không để trẻ tiêm vắc xin trong tình trạng đói hay quá no. Tại điểm tiêm chủng, cần thực hiện đúng các hướng dẫn của cán bộ y tế. Ở lại điểm tiêm chủng 30 phút sau khi tiêm và thông báo ngay với cán bộ y tế khi trẻ có dấu hiệu bất thường. Theo PGS Dương Thị Hồng, phó viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, các phản ứng sau tiêm vắc xin COVID-19 cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi cũng giống như các phản ứng ghi nhận ở đối tượng từ 12 tuổi trở lên. Sau khi về nhà, để trẻ nghỉ ngơi, hạn chế vận động mạnh, tập thể thao trong 3 ngày sau tiêm, cho trẻ uống nhiều nước, ăn đủ dinh dưỡng. Nếu trẻ sốt, sưng, đau tại vết tiêm thì đây là những phản ứng thông thường sau khi tiêm vắc xin. Nếu trẻ sốt cao trên 38,5oC, cho trẻ hạ sốt theo hướng dẫn của cán bộ y tế. Khi trẻ xuất hiện các triệu chứng như lừ đừ, bỏ bữa, quấy khóc dai dẳng, đau ngực, trống ngực, mệt lả, vã mồ hôi, khó thở khi hoạt động bình thường và khi nằm, sốt cao khó hạ nhiệt độ hoặc kéo dài hơn 24 giờ, vân tím, phát ban trên da thì phụ huynh cần nhanh chóng đưa trẻ tới cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ. Phụ huynh tuyệt đối không đắp lá cây hay bôi thuốc lạ lên vị trí tiêm. Nếu trẻ sưng đau nhiều hay sốt, phụ huynh cho con uống thuốc giảm đau hạ sốt thông thường như paracetamol với liều lượng 10 - 15 mg/kg cân nặng của trẻ.
BS Trương Hữu Khanh, Nguyên Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh Bệnh viện Nhi đồng I, TP.HCM, Cố vấn chuyên môn Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC
Chào bạn, Thông thường, đối với vấn đề tiêm vaccine thì người lớn sẽ có tâm lý lo ngại hơn trẻ em, bởi trẻ nhỏ được Bố Mẹ ẵm đi tiêm nên không phải lo gì nhiều. Tại sao người lớn lo ngại nhiều trước khi tiêm vaccine Covid-19 vì người lớn đọc nhiều thông tin quá và người ta có xu hướng nghe thông tin xấu hơn là thông tin tốt, thành ra cái lo lắng là có thật. Thứ hai, hiện tại đã có rất nhiều chích ngừa vaccine Covid-19, ở Việt Nam thì vài triệu liều, các nước khác thì vài chục triệu liều. Do vậy, mình phải suy nghĩ theo hướng tích cực. Thứ ba, trước khi đi chích không cần lưu ý gì đặc biệt, ăn uống, nghỉ ngơi bình thường, không vận động mạnh, lăn xoăn bởi vì mình đi nhanh đi nhiều có thể huyết áp sẽ tăng, huyết áp cao thì sẽ hoãn tiêm lúc đó sẽ mất đi cơ hội được tiêm vaccine. Có một số người lo quá, uống 2-3 cữ cafe, lúc này tim sẽ đập nhanh nên cũng không tiêm được. Tuy nhiên, đối với người bình thường, trước giờ không cao huyết áp thì nên đo huyết áp trước khi đi tiêm. Tóm lại, trước khi đi chích ngừa cần phải bình tĩnh. Trong khi chích cần phải lắng nghe rất rõ hướng dẫn của bác sĩ như: chờ 30 sau tiêm, quan sát những phản ứng gì, thấy cái gì thì thông báo cho bác sĩ. Thông thường, khi có dấu hiệu tức ngực, khó thở, đau bụng, choáng váng, da nổi mày đay rất là nhanh,… thì báo ngay cho bác sĩ để được xử trí. Sau theo dõi 30 phút ở nơi tiêm chủng thì có về đi về bình thường, các bác sĩ cũng sẽ phát cho người tiêm phiếu theo dõi. Chúng ta nhớ rằng, mỗi người mỗi kiểu “hành” khác, không nhất thiết người khỏe mạnh bị “hành” ít, người nhỏ nhắn yếu ớt thì “hành” nhiều, điều này là không đúng. Hoặc suy nghĩ người lớn tuổi có hệ miễn dịch yếu sẽ bị “hành” nhiều cũng sai luôn. Do vậy, người tiêm chủng cũng không nên suy nghĩ sau khi tiêm chủng mình sẽ bị “hành” nhiều hay ít. Có 4 kiểu “hành” chính sau khi tiêm vaccine gồm: thứ nhất, chích vào thấy vẫn khỏe, không gặp phản ứng gì; thứ hai, chích vào khoảng 12 tiếng sẽ bị mỏi mệt, khó ngủ, nhức đầu, sốt (loại phổ biến nhất); thứ ba, chích xong khoảng 12 tiếng sau sốt cao, lạnh run, uống thuốc hạ sốt và sau đó sẽ hết; loại thứ 4 gây phiền toái nhất là mắc ói, đi ngoài,… nếu như chịu đựng được có thể ở nhà, nhưng nếu cảm thấy khó chịu quá thì nên tới bệnh viện. Thông thường, tất cả các phản ứng sẽ chỉ kéo dài trong khoảng 24 – 36 tiếng, hay là 48 – 72 tiếng, chứ không ai kéo dài trên 72 tiếng hết. Do vậy, trước khi đi tiêm đừng suy nghĩ nhiều quá, thoải mái, tin tưởng thì sẽ ổn thôi. Đối với Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC, đội ngũ bác sĩ khám sàng lọc sẽ tư vấn đầy đủ cho các anh chị những trường hợp nào được tiêm tại VNVC, những trường hợp nào chờ đợi hướng dẫn của Bộ Y tế, chúng tôi cũng như bác Khanh phải lắng nghe những phản ứng của cơ thể sau khi chích ngừa, đối với những bất thường gì thì chúng tôi đều chuẩn bị sẵn sàng trang thiết bị, cơ sở y tế. Trong trường hợp phòng phản vệ sau tiêm, chúng tôi đã chuẩn bị sẵn sàng tại bàn tiêm những thuốc cấp cứu, thiết bị cần thiết để sử dụng ngay, ngoài ra, đội ngũ theo dõi phản ứng sau tiêm thường quy chúng tôi đã thực hiện rồi, hiện nay càng quan sát cẩn thận hơn tất cả những phản ứng để mang lại sự an toàn tối đa cho khách hàng, đồng thời những lời khuyên của chúng tôi đến với khách hàng đều là những lời khuyên để đảm bảo khách hàng tiêm an toàn, những trường hợp nào cần hoãn tiêm/ thận trọng chúng tôi cũng cung cấp đầy đủ thông tin. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng mong mỏi tất cả những điều về dịch vụ, tư vấn của bác sĩ với mong muốn cho các khách hàng được tiêm an toàn nhất. Do vậy, trước khi tiêm chủng mong quý khách hàng sẽ cung cấp đầy đủ những thông tin để chúng tôi có thể phục vụ tốt nhất. Chúc bạn nhiều sức khỏe. Trân trọng! Chế độ ăn uống có ảnh hưởng đến hiệu quả vaccine Covid-19 hay không? Trước và sau khi tiêm vaccine Covid-19 nên ăn gì, kiêng gì và chuẩn bị gì? Bài viết dưới đây được sự tư vấn của bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng Trẻ em và Người lớn VNVC. Vắc xin Covid-19 là vắc xin nhằm ngăn ngừa và làm chậm sự lây lan của dịch viêm đường hô hấp cấp gây ra do Covid-19; bằng cách giúp cơ thể sản sinh ra kháng thể chống lại virus Sars-Cov-2. Trước khi được tiêm cho người dân, các loại vắc xin phòng Covid-19 phải trải qua những đợt thử nghiệm lâm sàng gắt gao, được Cơ Quan Quản Lý Thực Phẩm và Dược Phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt cho sử dụng khẩn cấp, được các chuyên gia y tế và sức khỏe cộng đồng trên toàn quốc khuyến nghị sử dụng. Vì vậy, tất cả các loại vắc xin phòng Covid-19 đều đã được kiểm chứng hiệu quả và tính an toàn.
Là đơn vị đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam hội tụ đầy đủ các điều kiện quan trọng để nhập khẩu vắc xin Covid-19, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC tự hào khi được góp phần trong cuộc chiến đấu chống lại đại dịch. Ngày 24/2/2021, lô vắc xin Covid-19 của AstraZeneca đầu tiên gồm 117.600 liều đã chính thức về Việt Nam trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp. Dù chưa có bất kỳ văn bản chính thức nào, Hệ thống Tiêm chủng VNVC vẫn lập tức chuyển giao cho Bộ Y tế để kịp thời triển khai tiêm chủng cho cán bộ tuyến đầu chống dịch ở 19 tỉnh thành trên cả nước. Tính đến ngày 29/7/2021, chỉ riêng Hợp đồng đặt mua của Hệ thống tiêm chủng VNVC ký với AstraZeneca (dưới sự hỗ trợ của Bộ Y tế) đã mang về Việt Nam gần 3.8 triệu liều vắc xin, tương đương 41% tổng lượng vắc xin phòng Covid-19 của AstraZeneca trong nước; với đợt 2 gồm 288.000 liều, đợt 3 gồm 580.000 liều, đợt 4 gồm 921.400 liều, đợt 5 gồm 1.228.500 liều và đợt 6 gồm 659.900 liều. Dự kiến trong những tháng sắp tới, VNVC sẽ tiếp tục đưa hàng triệu liều vắc xin Covid-19 của AstraZeneca về Việt Nam, khẩn trương bổ sung vào các chiến dịch tiêm chủng trên cả nước, đồng thời không ngừng tìm kiếm thêm những nguồn vắc xin chất lượng cao mang về phục vụ cho nhân dân. Bên cạnh hợp đồng đặt mua 30 triệu liều vắc xin từ AstraZeneca, VNVC còn chuẩn bị đầy đủ các điều kiện tốt nhất về kho lạnh bảo quản vắc xin, mở rộng số lượng trung tâm tiêm chủng, phát triển đội ngũ, hạ tầng công nghệ thông tin… để có thể tiếp nhận, bảo quản số lượng lớn vắc xin, sẵn sàng chiến dịch tiêm chủng diện rộng cho cộng đồng theo chỉ đạo của chính phủ. Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng VNVC là đơn vị duy nhất tại Việt Nam sở hữu dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) trên diện rộng với hệ thống kho lạnh, xe lạnh vận chuyển vắc xin và hệ thống tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng, giữ vắc xin ở nhiệt độ tiêu chuẩn từ 2 đến 8 độ C và hệ thống kho lạnh âm sâu giữ vắc xin ở nhiệt độ âm 86 đến âm 40 độ C, lớn nhất và hiện đại nhất Việt Nam. Hệ thống kho lạnh và dây chuyền lạnh đạt chuẩn chính là yếu tố quan trọng hàng đầu trong việc đảm bảo chất lượng vắc xin và sự an toàn, hiệu quả cho người sử dụng. Đây cũng là điều kiện quan trọng để VNVC sẵn sàng nhập khẩu số lượng lớn vắc xin COVID-19 cần lưu trữ ở nhiệt độ âm sâu. Không có một loại thực phẩm, chất dinh dưỡng, chất bổ sung riêng lẻ nào có thể ngăn chặn được sự xâm nhập của virus Sars-Cov-2 gây viêm đường hô hấp cấp. Tuy nhiên, chúng ta có thể hỗ trợ và tối ưu hóa hoạt động của hệ miễn dịch, tăng cường sức đề kháng của cơ thể, củng cố tường thành chống lại mầm bệnh bằng chế độ ăn uống cân bằng và giàu dinh dưỡng. 5 nhóm thực phẩm nên có trong thực đơn trước và sau khi tiêm vắc xin phòng Covid-19, gồm:
Tất cả các loại vắc xin phòng Covid-19 đều đã được thử nghiệm trên những người có chế độ ăn uống bình thường. Điều này có nghĩa là, vắc xin đã được chứng minh có hiệu quả mà không cần bất kỳ chế độ dinh dưỡng đặc biệt nào. Tuy nhiên, một thực đơn ăn uống khoa học, hợp lý sẽ hỗ trợ tốt cho nhu cầu của cơ thể, kể cả trước và sau khi tiêm vắc xin. (3) Ngoài ra, bạn nên xem thêm bài viết tổng hợp các loại thức ăn giúp cải thiện sức đề kháng cho cơ thể cực tốt trong mùa địch bệnh nguy hiểm này nhé! Nước giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe con người. Thường xuyên uống nhiều nước giúp máu lưu thông tốt, cung cấp đầy đủ oxy đến các tế bào giúp hệ miễn dịch làm việc tốt hơn. Nước không chỉ cung cấp nguồn năng lượng cho các tế bào, mà còn giúp các tế bào loại bỏ độc tố và các nguyên nhân gây bệnh một cách tự nhiên. Theo Viện Y học Hoa Kỳ (Institute of Medicine), phụ nữ cần uống đủ 2,7 lít nước mỗi ngày, nam giới cần 3,7 lít. Khoảng 20% nước đến từ thức ăn, lượng nước còn lại cần được bổ sung đều trong ngày và phân bố đều trong 4 thời điểm: sau khi thức dậy đến giữa buổi sáng, giữa sáng đến trưa, giờ ăn trưa đến giữa buổi chiều, giữa chiều đến giờ ăn tối. Nhiều cuộc khảo sát về chế độ dinh dưỡng của người dân trong mùa dịch cho thấy, lượng tiêu thụ các thực phẩm chế biến giàu đường, chất béo tăng cao trong mùa dịch. Các nhà dinh dưỡng cho rằng, tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến chứa chất phụ gia có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch. Cụ thể, người ăn nhiều thực phẩm chế biến có nguy cơ cao gây béo phì, viêm miễn dịch và kháng insulin, dẫn đến xơ gan, suy gan, rối loạn điều hòa hệ thống miễn dịch. Thói quen ăn uống lành mạnh giữ vai trò rất quan trọng trong việc ngăn ngừa Covid-19. Để hỗ trợ tốt nhất cho hệ thống miễn dịch sau khi tiêm chủng, nên ưu tiên ăn các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng và kháng viêm. Lưu ý bổ sung thêm các loại thực phẩm nguyên hạt có nhiều vitamin, khoáng chất, tốt cho sức khỏe như: bánh mì nguyên hạt, yến mạch, gạo lứt, bắp,… bổ sung rau vào bữa trưa và bữa tối, kết hợp thêm trái cây vào bữa sáng và những bữa ăn nhẹ hàng ngày.
Một số người sau khi tiêm vắc xin phòng Covid-19 có thể xảy ra phản ứng buồn nôn. Để đề phòng tình huống này, cần chuẩn bị sẵn một số thực phẩm dễ tiêu hóa như: sốt táo, súp rau, gạo lứt, dưa, khoai tây… Tránh mang những thức ăn khó tiêu như phô mai, nước sốt kem, thịt và thức ăn chiên, thức ăn có đường như kẹo hay bánh nướng. Lưu ý uống đủ nước, đến khi cơn buồn nôn giảm bớt hãy tiếp tục ăn thực phẩm tươi, nguyên chất.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ (4), cho đến nay chưa có bằng chứng nào cho thấy việc uống rượu làm giảm hiệu quả của vắc xin Covid-19. Cũng không có bằng chứng cho thấy vắc xin Covid-19 không an toàn đối với những người sử dụng rượu bia. Tuy nhiên, CDC và các chuyên gia đặc biệt cảnh báo, người dân nên tránh uống rượu trước và sau khi chủng ngừa vì rượu có khả năng ức chế hệ thống miễn dịch, có thể khiến cơ thể mất nước. Tốt nhất, nên kiêng uống rượu trong vòng 1 ngày hoặc lâu hơn sau khi chủng ngừa. Rượu còn làm suy yếu khả năng chống nhiễm trùng của cơ thể, tăng nguy cơ biến chứng và có thể gây khó khăn trong công tác phân biệt phản ứng của rượu và phản ứng của vắc xin. Ngoài ra, rượu bia được chứng minh là chất làm căng thẳng hệ miễn dịch. Cụ thể, rượu có thể giúp người uống ngủ nhanh hơn nhưng lại gây rối loạn giấc ngủ, ảnh hưởng không tốt đến chất lượng và thời lượng giấc ngủ tổng thể, tác nhân gây rối loạn chức năng miễn dịch tối ưu. Bạn cần lưu ý chuẩn bị 5 điều sau:
Nên ở lại điểm tiêm chủng 30 phút sau khi tiêm để cán bộ y tế theo dõi, phát hiện sớm và xử trí kịp thời nếu có các phản ứng xảy ra sau tiêm chủng. Khi về nhà, nên chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng 3 tuần kể từ thời điểm tiêm vắc xin. Một số dấu hiệu thông thường sau tiêm vắc xin phòng Covid-19 mà bạn có thể gặp như như: đau tại chỗ tiêm, sốt, mệt mỏi, đau đầu, ớn lạnh, đau cơ, đau khớp, ngứa, sưng, đỏ, bồn chồn… Đây là các phản ứng thông thường sau khi tiêm vắc xin Covid-19, cho thấy cơ thể bạn đang tạo ra miễn dịch phòng bệnh. Một số phản ứng sau tiêm nghiêm trọng rất hiếm có thể xuất hiện một vài giờ hoặc một vài ngày sau tiêm phòng vắc xin Covid-19 như: tê môi/ lưỡi; phát ban; ngứa, tắc nghẽn, căng cứng ở họng; thở dốc, khó thở,… Nếu có các dấu hiệu nghiêm trọng hoặc bất thường sau khi tiêm vắc xin, bạn nên đến ngay các cơ sở y tế để được các bác sĩ theo dõi và xử lý kịp thời. (5) Trước và sau khi tiêm vaccine Covid-19 nên ăn gì, kiêng gì và những điều cần lưu ý trước, trong, sau khi tiêm Covid-19 đã được giải đáp đầy đủ trong bài viết trên. VNVC sẽ tiếp tục mang đến cho bạn những thông tin bổ ích liên quan đến bệnh học và chăm sóc sức khỏe của bạn thân tại website vnvc.vn. Liên hệ Hotline 028 7300 6595, hoặc truy cập fanpage trungtamtiemchungvnvc để được tư vấn và giải đáp thắc mắc những vấn đề liên quan đến vắc xin. |
