Đất nước ta có truyền thống văn hóa phong phú, với những tập quán tốt đẹp và văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. “Bánh chưng bánh giày” là một trong những truyền thuyết gắn liền với truyền thống của dân tộc và lịch sử dựng nước và giữ nước, nói về tục lệ gói bánh chưng bánh giày vào những ngày Tết. Đây là một trong những truyền thuyết thể hiện rất rõ văn hóa của đất nước ta. Show
 Vài nét về tác phẩmVua Hùng Vương thứ sáu có hai mươi người con trai, vua muốn tìm một người nối được chí của mình lên làm vua. Vua hạ lệnh, trong lễ Tiên Vương, ai làm vừa ý mình vua sẽ truyền ngôi cho. Các lang ai nấy đều tất bật sai người tìm của ngon vật lạ để dâng vua, chỉ có Lang Liêu là buồn nhất. Lang Liêu là người con thứ mười tám, chỉ quen với việc trồng trọt nên trong nhà chàng chẳng có gì ngoài lúa gạo, ngô khoai nên không biết dâng gì trong ngày lễ Tiên Vương. Một hôm có vị thần đến báo mộng cho chàng rằng hãy đem những hạt gạo quý giá mà chàng có dâng lên vua. Nghe lời thần, chàng đã chọn ra thứ gạo nếp ngon nhất để làm ra hai thứ bánh có hình vuông và hình tròn. Đến hôm lễ, vua rất hài lòng với mâm bánh của Lang Liêu, bèn đặt tên bánh hình vuông là bánh chưng tượng trưng cho đất, bánh tròn là bánh dày tượng trưng cho trời. Vua dùng bánh của Lang Liêu để lễ Trời, Đất và Tiên Vương. Lang Liêu được lên làm vua. Kể từ đó, nhân dân ta có truyền thống làm bánh chưng, bánh dày trong ngày Tết. Không nằm ngoài những đặc trưng của thể loại văn học dân gian, tuy nhiên, đây là một tác phẩm có nhiều tầng ý nghĩa hơn hẳn những tác phẩm khác khi gắn liền với những sự kiện lịch sử có thật của dân tộc, cũng như tinh thần cao cả của người Việt Nam buổi đầu dựng nước. Ý nghĩa của tác phẩm* Ca ngợi thành tựu của nông nghiệp những buổi đầu dựng nước và giữ nước. Đất nước ta là một đất nước nông nghiệp với nền văn minh lúa nước ăn sâu vào trong nếp sống tinh thần của người dân Việt Nam từ thời xa xưa, người dân ta đã xây dựng đất nước bắt đầu từ một nền nông nghiệp có thể nói là nghèo nàn và kém phát triển, song, lại có sự tiến bộ vượt bậc. Đặc biệt, ông cha ta rất coi trọng hạt gạo – lương thực chính của người dân Việt Nam, coi đó là hạt ngọc, tinh hoa của đất trời, ngay trong ca dao cũng có những câu thơ: Trời mưa cho lúa thêm bông Cho đồng thêm cá, cho sông thêm thuyền Bởi vậy, đa số các tác phẩm thuộc văn học dân gian Việt Nam đều ít nhiều ca ngợi hạt gạo, thứ quà của đất trời đã nuôi dưỡng bao thế hệ. “Bánh chưng bánh giầy” cũng vậy, tác phẩm ca ngợi những thành tựu của nông nghiệp, cụ thể là chăn nuôi, săn bắn và trồng lúa, đặt nó lên trên tất cả các sản vật quý hiếm của thiên nhiên. Đặc biệt, dành sự kính trọng của mình cho hạt gạo, nguyên liệu chính làm nên những chiếc bánh chưng, bánh dày, hội tụ tinh hoa của đất trời. Bánh chưng, bánh giầy không chỉ là những món ăn đặc trưng cho ngày Tết Cổ truyền mà trong đó còn chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc, thể hiện thế giới quan, nhân sinh quan của cả một nền văn minh lúa nước thời cổ đại. *Thể hiện sự trân trọng của người Việt đối với những giá trị truyền thống tốt đẹp Bánh chưng bánh dày là sản vật của nông nghiệp, giản dị và không có gì quý hiếm khi đặt cạnh những lễ vật khác, vô cùng quý giá và khó tìm. Song, lại thành công chiếm được sự chú ý của vua Hùng bởi chính cái tâm của người làm ra bánh, với những ý nghĩa sâu xa không phải người con nào cũng nghĩ được. Bánh chưng tượng trưng cho đất, được gói trong lá dong, biểu tượng cho sự đoàn kết một lòng của muôn loài, bánh dày tượng trưng cho bầu trời. Sáng tạo ra hai loại bánh này, Lang Liêu đã thể hiện được tấm lòng hiếu thảo của mình đối với tổ tiên, cũng như sự biết ơn của nhân dân lao động đối với sự đối đãi của thiên nhiên trù phú đã mang đến đất, không khí, nguồn nước tuyệt vời để nuôi dưỡng những hạt gạo. Đây là lễ vật duy nhất thể hiện được cái tâm của người dâng sản vật, và đã chiến thắng mọi thứ quý giá khác. Bánh chưng, bánh giầy xuất hiện vào ngày Tết Nguyên Đán không chỉ là cách mà người nông dân Việt Nam thể hiện sự biết ơn trời đất đã cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, đem lại cuộc sống ấm no cho con người mà nó còn thể hiện được đạo lý "uống nước nhớ nguồn", thể hiện chữ hiếu của người con với cha mẹ. Tác phẩm đã giải thích nguồn gốc của bánh chưng bánh dày, cho đến tận ngày nay, bánh chưng bánh dày vẫn là lễ vật không thể thiếu trên bàn thờ tổ tiên mỗi khi tết đến xuân về, khẳng định tấm lòng luôn biết ơn tổ tiên, ông cha ta cũng như tấm lòng hiếu thảo của thế hệ sau. Thảo Nguyên Danh sách những truyện cổ tích việt nam hay nhất: Truyền thuyết Thánh gióng, truyện cổ tích tấm cám, sọ dừa, truyền thuyết về Sơn Tinh - Thủy Tinh, truyền thuyết hồ hoàn kiếm, sự tích trầu cau, sự tích con rồng cháu tiên, truyền thuyết thành cổ loa, Cóc kiện trời, Sự tích Táo Quân, chú thỏ tinh khôn, Sự tích chùa Một cột, Chàng ngốc học khôn, Sự tích sấm sét, Sự tích hoa Mào gà, Chử Đồng Tử và Công chúa Tiên Dung, truyện cổ tích trí khôn của ta đây, Sự tích con chuồn chuồn, Sự tích Hòn Vọng Phu, Truyền thuyết Mỵ Châu – Trọng Thủy, sự tích cây khế, Sự tích Thánh làng Chèm, Sự tích thỏ tai dài đuôi ngắn, Sự tích hoa mười giờ, Sự tích chim Quốc, Sự tích công chúa Liễu Hạnh, Cây táo thần, thạch sanh,… Tổng hợp các câu chuyện cổ tích thế giới hay và ý nghĩa nhất, truyện cổ grimm, truyện cổ Andersen, cổ tích thần kỳ: Nàng công chúa ngủ trong rừng, Alibaba và bốn mươi tên cướp, Nàng công chúa chăn ngỗng, Cô bé lọ lem, Chú bé tí hon, Ông lão đánh cá và con cá vàng, nàng bạch tuyết và bảy chú lùn, Truyện cổ tích Bà chúa tuyết, Aladdin và cây đèn thần, Ba sợi tóc vàng của con quỷ, Hoàng tử ếch, Con quỷ và ba người lính, Cô bé quàng khăn đỏ,… Soạn bài Bánh chưng bánh giầy nhanh nhất chỉ với 10 phút??? Trọn bộ các câu hỏi giáo viên đặt ra cho học sinh trên lớp về tác phẩm Bánh chưng bánh giầy??? Đúng vậy, tất cả sẽ có tại bài viết này của Toploigiai, mời các bạn cùng tham khảo Soạn bài: Bánh chưng bánh giầy (trong 10 phút)BỐ CỤC: TÓM TẮT: Vua Hùng Vương khi đã về già , đất nước yên bình , ông muốn truyền ngôi cho đứa con trai có thể chuẩn bị lễ vật mà ông vừa ý. Trước lễ Tiên Vương, các lang vì ngôi báu mà dâng rất nhiều lễ vật nhưng Vua Hùng đều không vừa ý. Duy chỉ có Lang Liêu được thần chỉ dạy đã làm ra thứ bánh khiến nhà Vua vừa lòng và truyền ngôi. Cũng kể từ ngày đó, bánh chưng bánh giầy trở thành thứ bánh đặc trưng trong dịp tết Nguyên Đán. ĐỌC - HIỂU TÁC PHẨM Câu 1 - Hoàn cảnh, ý định, hình thức chọn người nối ngôi là : + Hoàn cảnh: Đất nước hưng thịnh thái bình, nhà Vua đã già yếu muốn truyền ngôi nhưng có tới 20 đứa con trai. + Ý định: Không nhất định phải là con trưởng, phải nối được chí. + Hình thức chọn: Dùng hình thức khác lạ là lễ vật tốt nhất cho lễ Tiên Vương. Câu 2 - Nguyên nhân Lang Liêu được thần giúp đỡ : + Tuy là vị hoàng tử thứ 18 nhưng Lang Liêu lại luôn chịu thiệt thòi, do mẹ bị ghẻ lạnh rồi chết. + Chàng dù là hoàng tử nhưng từ nhỏ đã sống cuộc sống như thường dân nên rất gần gũi với nhân dân. + Chàng còn là người thông minh, sáng tạo khi hiểu được ý thần linh. Câu 3 - Lý do mà hai thứ bánh của Lang Liêu được chọn : + Có được hàm ý sâu xa: Tượng trưng cho trời, đất. + Ngoài ra còn thể hiện sự quý trọng nghề nông và thành quả nhân dân làm ra. - Vua chọn Lang Liêu nối ngôi vì: Lang Liêu đã làm ra lễ vật ông ưng ý nhất, còn là người hiếu thảo, thương dân. Câu 4 Ý nghĩa của truyền thuyết bánh chưng, bánh giầy: + Giải thích tục lệ làm bánh chưng, bánh giầy trong ngày Tết Nguyên Đán. + Thể hiện sự biết ơn với thế hệ đi trước, ông bà tổ tiên và tôn kính với đất trời. + Ca ngợi người Việt ta luôn có ý thức sáng tạo, tìm tòi, xây dựng nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. LUYỆN TẬP Câu 1 Phong tục làm bánh chưng bánh giầy vào dịp tết Nguyên Đán đã có từ lâu đời . Từ phong tục này ta thể hiện sự nhớ tới sự quan trọng của nghề nông, tỏ rõ sự biết ơn dành cho tổ tiên. Câu 2 - Trong cả câu chuyện em thích nhất là chi tiết: Nhà vua cho mọi người tụ họp để nói về ý nghĩa của bánh chưng bánh giầy. Đó là vì qua chi tiết này có thể hiểu được mong muốn mà nhân dân đưa vào cả câu chuyện. Gợi ý Câu hỏi giáo viên đặt ra trên lớp bài Bánh chưng bánh giầyTrong văn bản “Bánh chưng bánh giầy”, vua Hùng chọn người nối ngôi trong hoàn cảnh nào? Trả lời: Vua Hùng chọn người nối ngôi trong hoàn cảnh: Lúc về già và đã đất nước đã thanh bình, Vua Hùng muốn truyền ngôi nhưng có 20 hoàng tử không biết chọn ai xứng đáng để truyền ngôi.
Văn bản “Bánh chưng bánh giầy” đề cập đến ý định của vua Hùng ra sao khi chọn người nối ngôi và bằng hình thức gì? Trả lời: - Ý định của vua trong việc chọn người: nối ngôi tức phải nối được chí của vua, không nhất thiết là con trưởng. - Hình thức: là nhân lễ Tiên Vương, ai làm vừa ý vua sẽ được truyền ngôi. Chính vì thế, nhà vua dùng hình thức thử tài để chọn (nhân lễ Tiên vương, ai làm vừa ý vua sẽ được truyền ngôi). Trong văn bản “Bánh chưng bánh giầy” vì sao trong số nhiều người con của vua Hùng chỉ có một mình Lang Liêu được thần giúp đỡ? Trả lời: Trong số các người con của vua, chỉ có Lang Liêu được thần giúp đỡ, vì: + Chàng sớm mồ côi mẹ, so với anh em, chàng là người thiệt thòi nhất. + Tuy là con vua, nhưng “từ khi lớn lên, ra ở riêng” chàng chăm chỉ làm việc đồng áng, sống cuộc sống như dân thường. + Qua đó truyện đã thể hiện ý nguyện của nhân dân lao động, những người hiền lành, chăm chỉ sẽ luôn nhận được sự giúp đỡ khi khó khăn, hoạn nạn. Văn bản “Bánh chưng bánh giầy” thuộc thể loại nào? Trả lời: Thể loại của văn bản: Truyền thuyết.
Trình bày ý nghĩa của văn bản “Bánh chưng bánh giầy”. Trả lời: Ý nghĩa của truyền thuyết: Truyền thuyết “Bánh chưng bánh giầy” vừa giải thích nguồn gốc của bánh chưng, bánh giầy vừa phản ánh thành tựu văn minh nông nghiệp ở buổi đầu dựng nước với thái độ đề cao nông nghiệp, đề cao lao động, thể hiện sự thờ kính Trời, Đất, thờ kính tổ tiên của nhân dân ta. Theo văn bản “Bánh chưng bánh giầy”, vì sao hai thứ bánh của Lang Liêu được vua cha chọn để tế Trời, Đất và Tiên Vương? Trả lời: Hai thứ bánh mà Lang Liêu đang lên đã thể hiện thể hiện sự quý trọng nghề nông, quý trọng sản phẩm do con người làm ra. Đồng thời còn có ý nghĩa sâu xa: Bánh giầy là tượng trời; bánh chưng là tượng đất có cây cỏ muôn loài còn là biểu tượng cho sự “đùm bọc nhau”. Cách thức gói “lá bọc ngoài, mĩ vị để trong” thể hiện mối quan hệ khăng khít giữa con người với thiên nhiên, đồng thời thể hiện truyền thống đoàn kết, gắn bó và tinh thần đùm bọc nhau giữa những người dân đất Việt Qua đọc hiểu văn bản “Bánh chưng bánh giầy”, em hãy trình bày suy nghĩ của mình về ý nghĩa của phong tục ngày Tết nhân dân ta làm bánh chưng, bánh giầy. Trả lời: - Dân tộc Việt ta có một thứ thức ăn mang đậm tính truyền thống vừa độc đáo, vừa ngon lành, vừa bổ, vừa gắn liền với truyền thuyết dân tộc lâu đời. Đó chính là hai loại bánh xuất hiện từ ngàn đời nay: bánh chưng và bánh giầy. Bánh chưng hình vuông, màu xanh, tượng trưng Trái Đất. Bánh giầy hình tròn, màu trắng, tượng trưng Trời. Hai thứ bánh ấy thể hiện triết lý Vuông Tròn của người Việt Nam . Bánh chưng bánh giầy là thức ăn trang trọng để cúng Tổ tiên, thể hiện tấm lòng uống nước nhớ nguồn, nhớ công ơn sinh thành dưỡng dục to lớn, bao la như trời đất của cha mẹ. - Sự tích trên muốn nhắc nhở con cháu về truyền thống của dân tộc, thờ cúng tổ tiên; là lời giải thích ý nghĩa cũng như nguồn cội của của bánh chưng, bánh giầy trong văn hóa, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của cây lúa và thiên nhiên trong nền văn hoá lúa nước. Khi đọc truyền thuyết “Bánh chưng bánh giầy” em thích nhất chi tiết nào? Vì sao? Trả lời: Truyện có rất nhiều chi tiết hay nhưng chi tiết để lại ấn tượng sâu sắc nhất với em đó là chi tiết Lang Liêu được thần giúp đỡ. Chi tiết này thường gặp trong truyện dân gian, thể hiện mong ước của nhân dân lao động ở hiền gặp lành, khi gặp khó khăn luôn nhận được sự giúp đỡ. Trong truyện “Bánh chưng bán giầy” có nhiều những chi tiết nghệ thuật tiêu biểu cho truyện dân gian, đó là những chi tiết nào? Trả lời: Các chi tiết: nhân vật chính là Lang Liêu; Lang Liêu phải trải qua cuộc thi tài; được các vị thần giúp đỡ; Lang Liêu được nối ngôi vua… |
