Trong ngành công nghiệp sản xuất, rất nhiều hoạt động, nếu không muốn nói là tất cả, đều được dựa trên dự báo nhu cầu sản xuất trong tương lai. Vì lý do này, các nhà sản xuất luôn xem dự báo nhu cầu sản xuất là một trong những nền tảng quan trọng để thực hiện quy trình sản xuất một cách chính xác, đúng thời điểm và hiệu quả.
Vì sao dự báo nhu cầu sản xuất quan trọng đến vậy? Để giữ vị thế trên thương trường, nhà sản xuất phải nhanh chóng thích ứng với thị trường biến động cũng như liên tục đem đến những sản phẩm chất lượng và dịch vụ đột phá đến khách hàng. Vì vậy, họ cần đến dự báo nhu cầu sản xuất. Dự báo nhu cầu sản xuất là một phần của hệ thống Hoạch định tài nguyên doanh nghiệp (ERP) để dự toán số lượng nguyên vật liệu sản xuất, và tiên liệu thói quen mua sắm của khách hàng để tối ưu hóa lượng hàng tồn kho mà vẫn đáp ứng được nhu cầu khách hàng. Dự báo được dựa trên dòng thời gian, là một trong những phương pháp dự báo phổ biến nhất, lấy dữ liệu lịch sử để đưa ra dự báo tương lai. Tuy nhiên, phương pháp này lại bỏ qua các yếu tố ngoại sinh trong quá trình sản xuất dựa trên số lượng nhu cầu trong những kì trước. Nó cho phép kỹ sư sản xuất kết hợp các tình huống giả định trong kế hoạch sản xuất của mình và đưa ra các hoạt động thích hợp để đảm bảo mục tiêu sản xuất. Các hoạt động đó được bắt đầu từ số liệu dự toán, vì vậy dự đoán nhu cầu ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất của công việc lập kế hoạch sản xuất và quản lý rất nhiều quy trình và hệ thống trong doanh nghiệp như bán hàng, sản xuất, tài chính, cung ứng và phân phối. Dự đoán nhu cầu sản xuất là công cụ chính cho các nhà sản xuất xác định chính xác tỷ lệ cung ứng hàng hóa tối ưu nhất là bao nhiêu, từ đó xây dựng ra kế hoạch mua vật liệu tương ứng để giữ mức sản xuất ở mức vừa đủ, cắt giảm chi phí. Hơn nữa, dự báo nhu cầu cũng góp phần tăng cường sự hợp tác giữa các bộ phận nội và ngoại trong suốt quá trình sản xuất, chẳng hạn như bộ phận Bán hàng và Sản xuất. Ví dụ, hoạt động quan trọng trong bất kỳ doanh nghiệp sản xuất nào cũng đều liên quan đến việc lên kế hoạch sản xuất và lưu trữ hàng hóa để đối phó với nhu cầu biến động của thị trường. Bộ phận sản xuất luôn cần thông tin dự báo từ bộ phận Bán hàng và Marketing để sản xuất vừa đủ đáp ứng nhu cầu thị trường và từ đó, cân bằng lại nguồn cung cầu của sản phẩm đó. Dự báo nhu cầu sản xuất: những gì bạn cần Sau đây là những thông tin đầu vào đặc trưng thường dùng để dự báo nhu cầu sản xuất:
Độ chính xác của dự báo sẽ tùy thuộc hầu hết vào độ chính xác của những thành phần trên. Mặc dù nhà sản xuất có thể sử dụng nhiều phương pháp dự báo khác nhau tùy theo góc độ chủ quan hay khách quan, nhưng giữa số liệu dự báo và số liệu thực luôn tồn tại khoảng cách. Khoảng cách càng cao, thì độ chính xác của dự báo càng thấp. Vậy thì làm thế nào để gia tăng độ chính xác của dự báo nhu cầu sản xuất? Chìa khóa giúp dự báo nhu cầu sản xuất chính xác: Cải thiện sự cộng tác trong quá trình dự báo Sự cộng tác là rất cần thiết khi nhà sản xuất tính toán số lượng nhu cầu sản xuất có liên quan đến nhiều yếu tố như:
Bằng cách cải thiện cộng tác giữa các bộ phận với nhau, nhân viên sẽ được cung cấp những dữ liệu trên một cách nhanh chóng, và thông qua các buổi thảo luận và sửa đổi, nhà sản xuất có thể dự đoán nhu cầu sản xuất cho từng dòng sản phẩm. Tuy nhiên, hầu hết các doanh nghiệp VN đều sử dụng Excel để xử lý dữ liệu phục vụ cho việc dự báo nhu cầu sản xuất, nhưng công cụ này không được đặc biệt thiết kế để thu thập và xử lý số lượng lớn dữ liệu, chia sẻ dữ liệu giữa nhiều nhân viên hay theo dõi việc nhập liệu của từng cá nhân. Điều này buộc người dùng phải tự thỏa thuận hoặc đưa ra giả định trong quá trình làm việc và có thể gây ra rắc rối lớn. Vì vậy, cải thiện sự cộng tác trong doanh nghiệp bằng cách triển khai một hệ thống ERP có khả năng kết nối các bộ phận trong và ngoài sẽ là chìa khóa để gia tăng độ chính xác trong dự báo nhu cầu sản xuất. Sự cộng tác giữa nội bộ sẽ cung cấp bất kì thông tin lịch sử cũng như thị trường; và cộng tác giữa doanh nghiệp và các nhân tố bên ngoài (nhà cung cấp, khách hàng) sẽ cung cấp cái nhìn rõ ràng hơn về thị trường bên ngoài chẳng hạn như đơn đặt hàng, dự báo đặt hàng theo định kỳ hoặc sự thỏa thuận để đưa ra dự báo chính xác hơn. (Xem bảng)
Tất cả các doanh nghiệp sản xuất cần xây dựng một cơ cấu hợp tác sâu sắc hơn và phong phú hơn, giúp họ kết hợp chặt chẽ nhiều chức năng khác nhau trong doanh nghiệp, liên kết các tài nguyên bên trong và bên ngoài vào hệ thống nội bộ của bạn và hoạt động như một cá thể hợp nhất để tối ưu hóa quy trình dự báo nhu cầu sản xuất, và từ đó, thành công trong môi trường kinh doanh đầy biến động này. (Sưu tầm) 01/02/2021 08:56 Có thể nói dự báo nhu cầu sản phẩm chính là xuất phát điểm của quản trị sản xuất. Bởi vì, trong suốt quá trình hoạt động, doanh nghiệp cần phải chuẩn bị các nguồn lực như: nguyên vật liệu, nhiên liệu, nhân công, máy móc thiết bị,…mà không thể xác định chính xác lượng sản phẩm mà thị trường cần; nhờ công tác dự báo nhu cầu sản xuất mà doanh nghiệp có thể đưa ra các quyết định chính xác, đúng thời điểm. >>> Xem thêm: Kick off dự án DIGINET ERP cho công ty TNHH Sungwon Medical Hiểu một cách đơn giản thì dự báo nhu cầu sản phẩm là việc dự toán số lượng nguyên vật liệu sản xuất và tiên liệu thói quen mua sắm của khách hàng, nhằm đảm bảo lượng hàng tồn kho được tối ưu hóa mà vẫn đáp ứng được nhu cầu của khách hàng. Dự báo nhu cầu nhằm trả lời cho các câu hỏi:
Việc dự báo dựa trên dữ liệu phản ánh tình hình thực tế trong quá khứ, hiện tại và các xu thế trong tương lai; tuy nhiên những dữ liệu này không phải khi nào cũng cố định mà nó luôn biến động nên đòi hỏi các nhà quản trị phải kết hợp với kinh nghiệm, tài phán đoán của mình để đưa ra kết quả dự báo chính xác nhất. Kết quả dự báo nhu cầu sản xuất là cơ sở để xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh và kế hoạch các nguồn lực cần có. Dựa trên kết quả dự báo, người quản lý sẽ quyết định có nên sản xuất hay không. Nếu sản xuất thì cần thiết kế hệ thống sản xuất như thế nào để đảm bảo nhu cầu đã dự báo một cách tốt nhất. Phân loại các dự báoTheo phương pháp dự báoDự báo định tínhBao gồm các phương pháp:
Một nhóm các nhà quản lý cấp cao sẽ dùng số liệu tổng hợp phối hợp với kết quả đánh giá của các quản lý bộ phận để đưa ra sự báo nhu cầu sản phẩm trong thời gian tới.
Phương pháp này được sử dụng phổ biến; nhất là đối với các nhà sản xuất công nghiệp với lượng sản phẩm lớn, được phân phối rộng rãi, đội ngũ nhân viên trực tiếp bán hàng. Mỗi quản lý bộ phận bán hàng sẽ dự đoán số lượng hàng bán được trong tương lai ở khu vực mình phụ trách. Sau đó kết hợp với dự báo của các khu vực khác để hình thành nên dự báo tổng thể.
Theo phương pháp dự báo nhu cầu sản phẩm này, ý kiến của khách hàng hiện tại và khách hàng tiềm năng được thu thập và tổng hợp lại để làm cơ sở dự báo. Việc nghiên cứu này được thực hiện bằng nhiều hình thức khác nhau như: phỏng vấn trực tiếp, khảo sát bằng bảng khảo sát,… Là phương pháp lấy ý kiến của các chuyên gia để dự báo nhu cầu trong tương lai. Thông thường, có 3 nhóm chuyên gia tham gia dự báo, đó là: + Nhóm những người ra quyết định + Các nhân viên, chuyên viên, điều phối viên + Nhóm các chuyên gia chuyên sâu Dự báo định lượngMức dự báo sẽ bằng mức cầu thực tế bình quân của một số ít các giai đoạn ngay trước đó. Theo phương pháp này thì nhu cầu của các giai đoạn có trọng số bằng nhau. Công thức: Trong đó: Ai – Là cầu thực tế của giai đoạn i n – Là số giai đoạn quan sát Trọng đố là con số được gán cho các số liệu quá khứ để chỉ ra mức độ quan trọng của chúng đối với kết quả dự báo. Mục đích để làm rõ mức độ ảnh hưởng của từng số liệu trong quá khứ đến kết quả dự báo. Công thức: Trong đó: Ai – Là cầu thực tế của giai đoạn i Hi – Là trọng số của giai đoạn i (0 < Hi < 1) n – Là số giai đoạn quan sát Với phương pháp này, mức độ chính xác của dự báo phụ thuộc vào khả năng xác định trọng số có hợp lý hay không. Phương pháp này dựa trên số bình quân di động nhưng cần rất ít số liệu quá khứ. Với mỗi sản phẩm chỉ cần lưu lại mức bán hàng thực tế ở kỳ trước và mức dự báo của kỳ trước. Công thức tính nhu cầu trong tương lai như sau: Ft = Ft – 1 + α(At – 1 – Ft – 1) hoặc Ft + 1 = Ft + α(At – Ft) hoặc Ft = α At – 1 + (1- α) × Ft với (0 ≤ α ≤ 1) Trong đó α là hệ số san bằng số mũ Vì 0≤ α ≤ 1 nên ta có thể chọn rất nhiều hệ số san bằng số mũ. Vấn đề là chọn hệ số san bằng sao cho thích hợp để đạt được một dự báo chính xác nhất. Để đạt được mục tiêu đó, ta có thể so sánh giữa giá trị dự báo với giá trị thực tế đã thu thập được. Sai số của dự báo được tính như sau: Sai số dự báo (AD) = Nhu cầu thực (Ai) – Dự báo (Fi) Ngoài ra, để đánh giá mức sai lệch tổng thể của dự báo, người ta có thể dùng độ lệch tuyệt đối bình quân. Công thức như sau: Trong đó: AD (Absolute deviation) là sai số dự báo; n là số lượng các sai số dự báo (hay số giai đoạn lấy dữ liệu); MAD (Mean absolute deviation) là độ lệch tuyệt đối bình quân. MAD càng nhỏ thì kết quả dự báo càng ít sai lệch. Phương pháp san bằng số mũ giản đơn không thể hiện rõ xu hướng biến động, vì vậy, ta cần sử dụng thêm kỹ thuật điều chỉnh xu hướng sau khi đã nhận được kết quả của cách trên. Các bước được tiến hành như sau: Bước 1: Sử dụng kết quả dự báo bằng phương pháp san bằng số mũ giản đơn (Ft); Bước 2: Tính hiệu chỉnh xu hướng cho giai đoạn t theo công thức: Bước 3: Dự báo nhu cầu theo xu hướng (FITt): FITt= Ft + Tt Trong đó: Tt: Hiệu chỉnh xu hướng cho giai đoạn t; Ft: Dự báo theo san bằng mũ giản đơn cho giai đoạn t; Ft-1: Dự báo theo san bằng mũ giản đơn cho giai đoạn ngay trước đó; Tt-1: Hiệu chỉnh xu hướng cho giai đoạn (t-1); B = hệ số điều chỉnh xu hướng (0 ≤ B ≤ 1) Theo thời gian
Các dự báo nhu cầu sản phẩm ngắn hàng sử dụng hầu hết các mô hình toán học như: phương pháp bình quân, phương pháp san bằng số mũ;… Trong khi đó, dự báo dài hạn và trung hạn chủ yếu giải quyết những vấn đề sẽ hỗ trợ cho các quyết định quản lý liên quan đến kế hoạch sản xuất hay công nghệ; và sử dụng ít phương pháp và kỹ thuật hơn dự báo ngắn hạn. Các dự báo ngắn hạn có độ chính xác cao hơn dự báo dài hạn; vì thời gian càng dài càng khó nắm bắt được nhu cầu cũng như xu hướng tiêu dùng của khách hàng. Theo nội dung công việc cần dự báoDự báo kinh tếVí dụ như các dự báo thất nghiệp, GDP, dự báo tốc độ tăng trưởng;… do các cơ quan nghiên cứu, các bộ phận tư vấn kinh tế Nhà nước thực hiện. Các dự báo này hỗ trợ cho công tác dự báo trung và dài hạn của doanh nghiệp. Dự báo kỹ thuật công nghệLà những dự báo đề cập đến mức độ phát triển khoa học công nghệ trong tương lai. Có ý nghĩa đặc biệt với các ngành có hàm lượng kỹ thuật cao như: máy tính, thiết bị điện tử, tàu vũ trụ, năng lượng nguyên tử… Dự báo cầuBản chất là sự dự báo về cầu ở cấp độ vi mô và vĩ mô. Được các nhà quản trị sản xuất đặc biệt quan tâm vì nó hỗ trợ ra các quyết định về: quy mô sản xuất, dự kiến tài chính, nhân sự, Marketing, hoạt động của công ty,… Dự báo nhu cầu sản phẩm là tiền đề vô cùng quan trọng để xây dựng kế hoạch sản xuất đạt hiệu quả cao nhất. Ngoài những nội dung cơ bản trên, để có thể dự báo chính xác nhất nhu cầu về sản phẩm của thị trường, doanh nghiệp còn cần nhiều thông tin hơn nữa. Đón xem các bài viết khác của DIGINET nhé! hoặc nếu bạn cần hỗ trợ trực tiếp vui lòng liên hệ hotline: 0908 402 668. >>> Xem thêm: Giải mã 11 khái niệm quan trọng trong Quản trị Sản xuất |