Xâm thực, mài mòn thổi mòn là gì đặc điểm chính của môi quá trình độ

2. Quá trình bóc mòn
Là quá trình các tác nhân ngoại lực (nước chảy, sóng biển, băng hà, gió) làm các sản phẩm phong hóa rời khỏi vị trí ban đầu của nó.
Quá trình bóc mòn có nhiều hình thức khác nhau

a. Xâm thực: Làm chuyển dời các sản phẩm phong hoá
Là quá trình bóc mòn do nước chảy, sóng biển, gió, băng hà
Do nước chảy tạm thời: Khe, rãnh
Do dòng chảy thường xuyên: Sông, suối
Xâm thực của sóng biển tạo ra các vịnh, các mũi đất nhô ra biển.
Địa hình bị biến dạng: giảm độ cao, sạt lở

Hinh 9.4. Xói mòn đất do dòng chảy tạm thời

b. Thổi mòn:
Quá trình bóc mòn do gió, thường xảy ra mạnh ở những vùng khí hậu khô hạn.
Tạo thành những dạng địa hình độc đáo như: nấm đá, cột đá

Hinh 9.5. Nấm đá

c. Mài mòn: Diễn ra chậm chủ yếu trên bề mặt đất đá.
Do tác động của nước chảy trên sườn dốc, sóng biển, chuyển động của băng hà tạo dạng địa hình: Vách biển, hàm ếch sóng vỗ, bậc thềm sóng vỗ, vịnh hẹp băng hà (phi-o)

Hinh 9.6. Vách biển và bậc thềm sóng vỗ

Hinh 9.7. Phi-o

3. Quá trình vận chuyển
Là sự tiếp tục của quá trình bóc mòn. Là quá trình di chuyển vật liệu từ nơi này đến nơi khác.
Khoảng cách dịch chuyển phụ thuộc vào động năng của quá trình:
+ Vật liệu nhẹ, nhỏ được động năng của ngoại lực cuốn theo.
+ Vật liệu lớn, nặng chịu thêm tác động của trọng lực, vật liệu lăn trên bề mặt đất đá.

4. Quá trình bồi tụ
Quá trình tích tụ các vật liệu (trầm tích)
+ Nếu động năng giảm dần, vật liệu sẽ tích tụ dần trên đường đi.
+ Nếu động năng giảm đột ngột thì vật liệu sẽ tích tụ, phân lớp theo trọng lượng.
* Kết quả: tạo nên địa hình mới.
+ Do gió: Cồn cát, đụn cát (sa mạc)
+ Do nước chảy: Bãi bồi, đồng bằng châu thổ (ở hạ lưu sông).
+ Do sóng biển: Các bãi biển.
=> Tóm lại: Nội lực làm cho bề mặt Trái Đất gồ ghề, ngoại lực có xu hướng san bằng gồ ghề. Chúng luôn tác động đồng thời, và tạo ra các dạng địa hình trên bề mặt Trái Đất.

TRẢ LỜI CÂU HỎI LIÊN QUAN

? (trang 37 SGK Địa lý 10) Hãy kể tên một số dạng địa hình bồi tụ do nước chảy, do gió và sóng biển mà em biết.
-Địa hình bồi tụ do nước chảy là:
. Bãi bồi
. Đồng bằng phù sa sông
. Tam giác châu
-Địa hình do gió như: các cồn cát, đụn cát ở bờ biển
-Địa hình do sóng biển như bãi biển

? (trang 37 SGK Địa lý 10) Quá trình bóc mòn là gì ? Kể tên một số dạng địa hình do quá trình bóc mòn tạo thành.
Là quá trình các tác nhân ngoại lực (nước chảy, sóng biển, băng hà, gió,)
làm chuyển dời các sản phẩm phong hóa khỏi vị trí ban đầu vốn có của nó.
Một số dạng địa hình do quá trình bóc mòn tạo thành:
+ Rãnh nông (do nước chảy tràn), khe rãnh xói mòn (do dòng chảy tạm
thời), các thung lũng sông, suối (do dòng chảy thường xuyên).
+ Những hố trũng thổi mòn, bề mặt đá rỗ tổ ong, những ngọn đá sót hình nấm, (do gió tạo thành).
+ Hàm ếch sóng vỗ, vách biển, bậc thềm sóng vỗ (do tác động xâm thực và mài mòn của sóng biển).
+ Vịnh hẹp băng hà (phi-o), cao nguyên băng hà, đá trán cừu, (do băng hà tạo thành).

? (trang 37 SGK Địa lý 10) Phân tích mối quan hệ giữa ba quá trình: phong hoá, vận chuyển và bồi tụ.
Mối quan hệ cơ bản như sau:
+ Quá trình phong hoá: là quá trình đầu tiên của quá trình ngoại lực. Nó có tác dụng tạo ra nguồn vật liệu cho quá trình vân chuyển, bồi tụ.
+ Quá trình vận chuyển: trung gian, nó có vai trò là đưa vật liệu đã được phong hoá tới vị trí khác, làm cho bề mặt địa hình có thể cao thêm, có thể thấp đi, tạo ra dấu vết vận chuyển trên bề mặt địa hình
+ Quá trình bồi tụ: là giai đoạn vật liệu đã được phong hoá, vận chuyển sẽ được tập trung tại một địa điểm. Giai đoạn này có vai trò là làm cho những bề mặt thấp trũng được tích tụ vật liệu trở nên cao hơn
=> Cả 3 quá trình này đều có vai trò chung là làm thay đổi bề mặt địa hình, làm cho những nơi địa hình cao hơn, dốc hơn có xu hướng bị san bằng, thấp hơn, thoải hơn; những nơi có địa hình thấp trũng có xu hướng được bồi lấp cao hơn.
Nói chung cả 3 quá trình này đều có xu hướng làm cho bề mặt địa hình bề mặt trái đất trở nên bằng phẳng hơn.