Xử lý ra hoa cây điều

Do thu nhập từ cây điều khá cao nên một số bà con nông dân trồng điều đã biết tập trung đầu tư thâm canh, áp dụng các TBKT mới trong chăm sóc như sử dụng phân bón, tưới nước hợp lý và xử lý để điều ra hoa tập trung, giúp cho việc thu hoạch sớm, tăng năng suất, sản lượng, chất lượng và tăng lợi nhuận. Tuy nhiên, phần lớn bà con các nơi chưa chú ý các khâu kỹ thuật, thiếu đầu tư thâm canh nên cây điều ra hoa lai rai, không tập trung, chủ yếu phụ thuộc vào thời tiết do đó năng suất không cao, chất lượng hạt điều giảm, lợi nhuận thu được thấp. Một số nơi do trồng quảng canh bằng các giống cũ nên điều hầu như không ra hoa làm nhiều hộ gia đình chán nản đã phải chặt bỏ để trồng cây khác làm ảnh hưởng đến tình hình sản xuất chung. Để giúp bà con các nơi có kinh nghiệm trong việc xử lý để cây điều ra hoa tập trung cho sản lượng thu hoạch cao, chúng tôi giới thiệu tài liệu hướng dẫn dưới đây của ngành điều nước ta.

Đặc điểm và yêu cầu sinh thái để cây điều ra hoa:

- Hoa điều có 2 loại: hoa đực (chỉ toàn nhị đực), hoa lưỡng tính (gồm 8-12 nhị đực và 1 nhụy cái ở giữa). Hoa điều mọc thành chùm có từ vài chục tới hàng trăm hoa gồm cả hoa đực và hoa lưỡng tính, trong đó phần lớn là hoa đực, số hoa cái chiếm tỷ lệ rất thấp (0-30%). Các chùm hoa đầu và cuối vụ thường là hoa đực, hoa lưỡng tính thường chiếm tỷ lệ cao vào giai đoạn giữa kỳ ra hoa. Ngoài ra, tỷ lệ hoa lưỡng tính còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố: giống; cá thể cây trong vườn (có cây cho tỷ lệ hoa lưỡng tính thấp, có cây cho hoa lưỡng tính cao gọi là điều chùm) và chế độ chăm sóc (chăm sóc tốt, bón phân cân đối, cây sinh trưởng, phát triển tốt sẽ cho nhiều hoa, tỷ lệ hoa lưỡng tính cao và ngược lại).

- Hoa điều thường nở bắt đầu từ tháng 11 kéo dài tới tháng 3 năm sau, rộ nhất vào tháng giêng, tháng 2. Việc thụ phấn của hoa điều chủ yếu nhờ vào côn trùng. Vào thời điểm hoa nở rộ nếu gặp mưa túi phấn sẽ không tung được dẫn đến tỷ lệ đậu quả thấp. Trong mỗi chùm sẽ có hoa nở sớm, nở muộn lệch nhau 2-3 ngày. Giữa các chùm hoa trên 1 cây và giữa các cây trong vườn cũng có chênh lệch thời điểm nở hoa do đó đây là những nguyên nhân làm cho tỷ lệ đậu trái của điều không cao nếu không áp dụng các biện pháp xử lý ra hoa đồng loạt nhằm giúp cho điều nở hoa và thụ phấn tập trung, đậu trái cao.

Kỹ thuật xử lý điều ra hoa tập trung:

- Vào đầu mùa mưa phải tập trung chăm sóc, bón phân đầy đủ giúp cây sinh trưởng, phát triển tốt để chuẩn bị phân hóa mầm hoa vào cuối mùa mưa. Bón các loại phân tổng hợp có tỷ lệ đạm cao như 16-16-8, 20-20-16 hoặc 20-20-10. Nên sử dụng kết hợp phân hữu cơ sinh học như Cugasa, Humix, Komix với lượng từ 3-4 kg/gốc cho cây từ 5 tuổi trở lên.

- Cuối mùa mưa (khoảng tháng 10, tháng 11), khi thấy cây xuất hiện đợt đọt non thứ 2 cần phun thuốc trừ sâu bệnh để bảo vệ đợt lộc sẽ cho hoa này. Khi thấy vườn điều rụng lá khoảng 20%, sử dụng phân bón lá có chứa Thioure để phun nhằm giúp cây điều rụng lá hoàn toàn. Sau phun 5-7 ngày cây rụng lá rất nhanh, bắt đầu xuất hiện đọt non. Khi thấy chồi non có khoảng 5 lá, phun thuốc kích thích ra hoa bằng các loại phân bón lá có hàm lượng lân cao, đạm thấp như 6-30-30, 10-52-10. Nên phun liên tiếp 2 lần cách nhau 3-4 ngày. Sau phun khoảng 10 ngày thì điều sẽ ra hoa đồng loạt.

Một số lưu ý: - Vào giai đoạn xử lý ra hoa chỉ nên bón phân gốc bằng các loại có tỷ lệ đạm thấp, đặc biệt không được dùng phân urê mà tăng cường loại phân NPK có hàm lượng lân cao, DAP hoặc supe lân. Có thể bón thêm phân hữu cơ vi sinh sẽ có tác dụng nhanh và cũng chỉ bón sau khi điều ra hoa.

- Cần chọn thời điểm thích hợp để xử lý cho điều ra hoa và nở hoa được thuận lợi. Kinh nghiệm muốn cho điều trỗ hoa tập trung vào thời điểm sau khi dứt mưa 15-20 ngày thì phải xử lý trước đó, trong thời điểm còn một số cơn mưa cuối vụ. Muốn xác định được thời điểm chính xác người trồng điều phải theo dõi dự báo thời tiết cho chính xác để có quyết định đúng.

- Chú ý đảm bảo đủ độ ẩm đất, nếu khô hạn cần tưới nhẹ trong thời kỳ ra và trổ hoa sẽ giúp cây ra hoa tốt, đậu trái cao, chống rụng trái non. Theo dõi và phòng trừ sâu bệnh kịp thời cho điều, nhất là sau khi đậu trái và nuôi trái lớn.

1- VAI TRÒ CỦA CÁC CHẤT DINH DƯỠNG VỚI CÂY ĐIỀU:

  • Đạm (N): Là thành phần của chất hữu cơ, diệp lục tố, nguyên sinh chất, axit nucleic, protein, vitamin… Đạm giúp điều nảy chồi tốt, vươn cành mạnh, tăng năng suất và chất lượng cây điều.
  • Lân (P): Là thành phần của nucleoproteit, phosphatit, phitin, cần thiết cho sự phát triển của bộ rễ và quá trình phân hóa mầm hoa, giúp cây điều ra hoa sớm và ra hoa đều, tăng năng suất và chất lượng điều.
  • Kali (K): Hoạt hóa các enzim liên quan đến quang hợp, tổng hợp đường, protein, điều chỉnh pH, đóng mở khí khổng. Giúp cây cứng chắc, chống đổ và chống sâu bệnh hại. Hạn chế rụng quả, tăng độ lớn của hạt, tăng năng suất và chất lượng điều.
  • Lưu huỳnh (S): Là thành phần của các axit amin: Cystin, cystein, methionia, các vitamin: biotin, thiamin và coenzim A, feredoxin… Giúp cho cấu trúc protein vững chắc, tăng năng suất, chất lượng và tỷ lệ dầu trong hạt điều.
  • Magiê (Mg): Cấu tạo diệp lục tố, hoạt hóa nhiều enzim chuyển hóa hydratcacbon và axit nucleic. Tăng hấp thụ lân, giúp cây cứng chắc, tăng năng suất và chất lượng.
  • Canxi (Ca): Giúp cây cứng chắc, tăng khả năng chống chịu sâu bệnh, đổ gãy và điều kiện bất thuận, tăng năng suất và độ béo của hạt điều.
  • Kẽm (Zn): Làm tăng sự hút K, Si, Mn, Mo. Thúc đẩy sinh trưởng, phát triển, tăng năng suất và chất lượng của hạt điều.
  • Sắt (Fe): Là thành phần của nhiều enzim, quan trọng trong chuyển hóa axit nucleic, RNA, diệp lục tố. Tăng sinh trưởng, phát triển, tăng năng suất và chất lượng.
  • Đồng (Cu): Xúc tiến quá trình hình thành vitamin A. Bảo vệ diệp lục tố, tăng khả năng chống chịu sâu bệnh, tăng năng suất và chất lượng hạt điều.
  • Mangan (Mn): Kiểm soát thế oxy hóa-khử trong tế bào. Giúp tăng sinh trưởng, phát triển, năng suất và chất lượng điều.
  • Bo (B): Cần cho sự phân chia tế bào, tăng số hoa và sức sống của hạt phấn, tăng đậu quả, tăng năng suất và chất lượng điều.
  • Molyđen (Mo): Là thành phần của men nitrogenase, giúp gia tăng hiệu suất sử dụng đạm, tăng năng suất và chất lượng điều.
  • Clo (Cl): Là thành của axit auxin chloindole-3 acetic, giúp tăng năng suất và chất lượng.

2- PHÂN BÓN LÁ DÙNG CHO ĐIỀU:

  • Phân bón lá NutriBloom: NutriBloom (6-30-30+TE)  là phân bón lá cao cấp nhất, rất giàu đa, trung, vi lượng và các chất điều hòa sinh trưởng. Thành phần: 6% N; 30% P2O5; 30% K2O; 300ppm Ca; 500ppm Mg; 100ppm S; 500ppm Zn; 200ppm Fe; 500 ppm Cu; 200ppm Mn; 300ppm B; 50ppm Mo; 100 ppm GA3; 100 ppm αNAA; 100ppm ᵦNOA. Công dụng: NutriBloom chuyên dùng xử lý ra hoa sớm, ra hoa trái vụ, tăng tỷ lệ đậu trái, chống rụng trái. NutriBlomm Kích hoạt phân hóa mầm hoa, vọt đọt, vọt hoa điều; Kích điều vọt hoa mạnh, tăng số hoa cái, đậu nhiều trái, chống rụng trái non.
  • Phân bón lá GelGreen 16-67-16+TE: GelGreen 16-67-16+TE là phân bón lá cao cấp nhất ở dạng gel rất giàu đa, trung, vi lượng và các chất điều hòa sinh trưởng. Thành phần: 16% N; 67% P2O5; 17% K2O. Công dụng: GelGreen 16-67-16+TE dùng để kích hoạt phân hóa mầm hoa, thúc điều ra hoa sớm, ra hoa đồng loạt, tăng số hoa cái, tăng tỷ lệ đậu trái, chống rụng trái non, chống chai trái, đen và hư trái. GelGreen 16-67-16+TE dùng cho giai đoạn sau rụng lá, kích vọt đọt, vọt hoa điều; chống rụng trái non.
  • Humate Vi Lượng là một phức hợp gồm cả Vi Lượng và Acid Humic, có hiệu quả vượt trội. Thành phần: 7% Humic; 5% N; 5% P2O5; 5% K2O; 500ppm Ca; 500ppm Mg; 100ppm S; 500ppm Fe; 500 ppm Cu; 200ppm Mn; 200ppm B; 50 ppm GA3; 50 ppm αNAA. Công dụng: Kích điều vọt đọt mạnh, vọt hoa mạnh, cành hoa dài, đậu nhiều trái, chống khô trái, chống rụng trái non; Thúc điều lớn trái, đều trái, chống đen trái, chai trái, nhân to, hạt lớn, sáng hạt, nặng hạt; Tăng sức kích kháng cho cây chống lại sâu bệnh, chống đen trái, chai trái và sương muối gây hại.
  • Phân bón lá NutriMax: NutriMax (10-5-45+TE)  là phân bón lá cao cấp nhất, rất giàu đa, trung, vi lượng và các chất điều hòa sinh trưởng. Thành phần: 10% N; 5% P2O5; 45% K2O; 500ppm Ca; 500ppm Mg; 100ppm S; 500ppm Zn; 500ppm Fe; 500 ppm Cu; 200ppm Mn; 200ppm B; 50ppm Mo; 100 ppm GA3; 100 ppm αNAA; 100ppm ᵦNOA. Công dụng: NutriMax (10-5-45+TE) là phân bón lá cao cấp nhất, rất giàu trung vi lượng (TE), chuyên dùng để kích vọt bông, tăng đậu trái, dưỡng lớn trái, to hạt điều, tiêu, cacao, cà phê, lúa. Tác dụng: vọt hoa điều, chống khô đen bông, khô chai trái, tăng đậu trái điều, giúp điều lớn trái, to nhân, nặng hạt.
  • GelRed 17-11-55+TE: GelRed 17-11-55+TE là phân bón lá cao cấp dạng gel cao cấp. Thành phần (w/v): 17% N; 11% P2O5; 55% K2O và các trung vi lượng thiết yếu. Công dụng: GelRed 17-11-55+TE là phân bón lá cao cấp nhất, rất giàu TE, chuyên dùng để tăng đậu trái, dưỡng lớn trái, giúp to hạt điều, tiêu, cacao, cà phê, lúa. Tác dụng: vọt hoa điều, chống khô đen hoa, chống khô chai trái, tăng đậu trái điều, giúp điều lớn trái, to nhân, nặng hạt.
  • Vi lượng Đặc hiệu THT 25TE+: THT 25+ là phức hợp trung vi lượng sản xuất theo công nghệ và nguyên liệu chọn lọc từ châu Âu, có đủ các trung, vi lượng thiết yếu cho cây, phù hợp với đất đai và Đặc hiệu với các cây trồng ở Việt Nam. Thành phần: 9% MgO; 1% CaO; 7% S; 1% SiO2; 4.5% Zn; 2% Cu; 2% B; 0,15% Fe; 0,15% Mn; 0,5% Cl; 0.0005% Mo; 2.5% PenacP. Công dụng: tăng khả năng hút đạm, lân, kali của cây, Tăng hiệu suất sử dụng phân bón, giảm lượng phân bón gốc và bón lá, tiết kiệm chi phí; Khắc phục triệt để và chấm dứt tình trạng cây điều bị còi cọc, vàng lá, ra bông kém, đậu trái ít, rụng trái nhiều, thối trái và nấm bệnh do thiếu trung vi lượng gây ra; Kích cây điều ra rễ mạnh, nảy chồi ra đọt tốt, tăng trưởng nhanh, ra bông khỏe, đậu trái nhiều, chống khô đen bông, khô chai trái; Tăng năng suất, tăng chất lượng điều.
  • Fosika: Fosika là phân bón lá đặc hiệu nhập khẩu từ Tây Ban Nha có hàm lượng lân cao ở dạng ion (phosphite) và kali hòa tan. Thành phần: 42% P2O5 và 28% K2O, hoàn toàn ở dạng cây hấp thu và kích hoạt cây. Công dụng: Dùng cho mục đích kích hoạt bộ rễ, thúc rễ phát mạnh; Kích phân hóa mầm hoa và tăng sức chống chịu của cây đối với một số lại sâu bệnh.

3- XỬ LÝ RA HOA ĐẬU TRÁI ĐIỀU:

  • Sau khi lá già rụng hết, đọt non vừa có 3-5 lá mới: Phun phân bón lá NutriBloom (6-30-30+TE) hoặc GelGreen 16-67-16+TEHumat vi lượng sẽ kích hoạt điều ra nhiều đọt, phát mạnh, vọt nhanh để phân hóa mầm hoa cực tốt, ra nhiều chồi hoa.
  • Khi đọt non có 5-7 lá: Phun phân bón lá NutriBloom (6-30-30+TE) hoặc GelGreen 16-67-16+TEHumat vi lượng thúc phát hoa đâm ra, hoa dài, nhiều hoa cái.
  • Khi chồi hoa (phát hoa) dài cỡ 5-7cm: Phun phân bón lá NutriBloom (6-30-30+TE) hoặc GelGreen 16-67-16+TEHumat vi lượng siêu vọt hoa nhằm kích cành hoa vươn dài, cuống hoa chắc khỏe, tạo nhiều chùm hoa.
  • Khi chồi hoa vươn dài hết cỡ, có 1 vài bông chớm nở: Phun phân bón lá Humat vi lượng hoặc GelGreen 17-11-55+TENutriMax (10-5-45+TE) nhằm kích điều vọt hoa mạnh, đậu nhiều trái, chống đen khô bông, đen trái.
  • Khi nhụy vừa khô: phun phân bón lá NutriMax (10-5-45+TE) hoặc GelRed 17-11-55+TEHumat vi lượng siêu lớn trái để nuôi trái, chống khô đen trái, chai trái.
  • Khi hạt bằng đầu đũa và khi hạt bằng ngón tay: phun phân bón lá NutriMax (10-5-45+TE) hoặc GelRed 17-11-55+TEHumat vi lượng siêu lớn trái sẽ giúp nhân to, nặng hạt, năng suất cao, chất lượng hạt điều tốt.

4- PHÒNG TRỪ SÂU BỆNH HẠI ĐIỀU:

  • Phòng trừ sâu bệnh hại trái, thân, lá điều: Sâu đục thân (Xén tóc): Dùng đục, dây kẽm để bắt nhộng và sâu non.  Chặt và đốt các cây bị chết do xén tóc. Dùng hỗn hợp vôi - lưu huỳnh - nước theo tỉ lệ 10 : 1 : 40, hoà thêm đất sét quét lên thân cây ở độ cao 1m để phòng xén tóc đẻ trứng. Phun Moshell, Regent, Bi58... Bọ trĩ: phun Regent 800WG, Sago-super20EC, Actara, Confidor 700WG… 
  •  Phòng ngừa sâu bệnh hại bông điều: bọ xít muỗi, bọ trĩ, sâu đục nõn trị bằng Sherbush 25 ND, Cymerin 25 EC, Cyperkill…Phòng ngừa bệnh thán thư, phấn trắng, khô bông… bằng Altracol 70WP, Bavistin 50EC, Ridomil MZ 72WP, Anvil 5SC, Benlate, Captan, Anvil, Mancozeb, Benomyl, Carban, Carbendazim...
  • Hun Khói: Sau khi lá rụng nên gom lại thành đống nhỏ rồi đốt um khói (không có ngọn lửa) vào sáng sớm để xua đuổi bọ xít muỗi phá hoại đọt non và bông điều. Trong khói có khí etylen cũng sẽ giúp cho quá trình thụ phấn của điều tốt hơn.

    Xử lý ra hoa cây điều