Đau thắt lưng là tình trạng đau nhức vùng lưng dưới, có thể ảnh hưởng lớn tới chất lượng cuộc sống của người bệnh. Nếu trì hoãn điều trị, người bệnh có thể phải đối mặt với các biến chứng nguy hiểm, thậm chí là tàn phế. Show
 Đau thắt lưng là bệnh gì?Phần lớn những cơn đau thắt lưng là hậu quả của một chấn thương như bong gân, căng cơ… Chấn thương thường do chuyển động đột ngột hoặc tư thế sai khi nâng vác vật nặng. Các cơn đau thắt lưng cấp có thể kéo dài khoảng vài ngày đến vài tuần. Trong khi, đau lưng mạn tính sẽ dài hơn 3 tháng. (1) Vùng cột sống thắt lưng gồm 5 đốt sống từ L1 – L5 cùng hệ thống cơ, gân, dây chằng bao quanh. Cột sống có nhiệm vụ nâng đỡ, tạo đường cong cho cơ thể, ngoài ra còn là mắt xích quan trọng trong hệ thống truyền tín hiệu của não đến chân, giúp chúng ta dễ dàng thực hiện những động tác di chuyển như bước lùi, bước tiến, bước sang phải, bước sang trái… Triệu chứng đau vùng thắt lưngTùy thuộc vào yếu tố khởi phát, nguyên nhân gây đau và mức độ nghiêm trọng, các triệu chứng đau dưới thắt lưng sẽ có sự khác biệt. (2)
Cảm giác đau thường tăng lên khi vận động nhiều, khi cúi, khi đứng, ngồi lâu. Ban ngày đau nhiều hơn đêm. Nếu tình trạng đau tăng khi nghỉ ngơi, giảm khi vận động và đau nhiều về ban đêm khiến người bệnh thức giấc cần nghĩ đến các bệnh lý viêm khớp cột sống. Nếu đau lưng dưới kèm yếu liệt hai chân, đi tiêu tiểu không kiểm soát, sốt cao lạnh run hoặc đau sau té ngã/chấn thương nhẹ, người bệnh cần nhanh chóng đi đến bệnh viện để được thăm khám và chẩn đoán một số tình trạng nguy hiểm và có hướng xử lý kịp thời, ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra. Nguyên nhân gây đau mỏi thắt lưng1. Thoái hóa cột sống lưngỞ người cao tuổi, hệ thống cơ xương khớp đặc biệt là vùng cột sống chịu lực nhiều như cột sống thắt lưng sẽ bị thoái hóa dần theo thời gian, đặc biệt là ở sụn khớp và đĩa đệm, gây ra những cơn đau thắt lưng âm ỉ và liên tục. Mỗi khi cúi xuống, xoay người hoặc nâng vác đồ nặng, cơn đau sẽ gia tăng. 2. Thoát vị đĩa đệm thắt lưngCột sống gồm những đốt sống và đĩa đệm xen kẽ nhau. Vai trò của đĩa đệm là giảm áp lực lên cột sống, duy trì sự linh hoạt cho cột sống. Khi bị thoát vị đĩa đệm lưng, phần nhân nhầy của đĩa đệm bị thoát ra, chèn ép lên rễ dây thần kinh, gây đau. Tình trạng thoát vị nhiều có thể gây chèn ép tủy sống với các biểu hiện nghiêm trọng như rối loạn đi tiêu tiểu, yếu liệt chân, mất cảm giác… 3. Đau thần kinh tọaĐau thần kinh tọa là tình trạng đau dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa, từ lưng dưới qua hông, mông và xuống dưới mỗi chân. Bệnh xảy ra thường do tình trạng thoát vị đĩa đệm tại cột sống thắt lưng. Ngoài cảm giác đau, người bệnh còn có cảm giảm tê bì và châm chích vùng mông đùi, căng chân. 4. Hẹp ống sốngHẹp ống sống là tình trạng không gian trong ống sống bị thu hẹp, tạo áp lực lên các rễ thần kinh, tủy sống đi qua. Nhiều vị trí ống sống có thể bị hẹp, thường gặp ở vùng thắt lưng và cổ. Khi đó, tủy sống và/hoặc rễ thần kinh sẽ bị chèn ép, gây đau vùng thắt lưng và đau thần kinh tọa. 5. Gãy đốt sống do loãng xươngTuổi càng cao càng làm tăng nguy cơ loãng xương với đặc điểm là xương giòn và dễ gãy. Khi người bệnh có loãng xương, chỉ cần một chấn thương nhẹ như té ngồi, trượt chân… cũng có thể gây ra tình trạng gãy xương, đặc biệt là gãy xương đốt sống thắt lưng cao. Người bệnh sẽ có cảm giác đột ngột đau nhức thắt lưng, mức độ nhiều gây giới hạn vận động, đau tăng khi cử động và giảm khi nghỉ ngơi. 6. Viêm cột sống dính khớpViêm cột sống dính khớp đặc trưng bởi tổn thương ở khớp cùng chậu, cột sống, các khớp ở chi, thậm chí là cả điểm bám gân. Triệu chứng sớm và thường gặp nhất là đau vùng thắt lưng. Người bệnh thường đau nhiều vào ban đêm gần sáng, có thể bị cứng cột sống vào buổi sáng, đau và cũng vùng cột sống sẽ giảm dần khi cử động. 7. Đau xơ cơĐau cơ xơ hóa là một tình trạng đặc trưng bởi sự tác động từ não bộ đến việc xử lý tín hiệu đau. Bệnh đặc trưng bởi các cơn đau cơ xương lan tỏa. Người bệnh thường bị đau hai bên cơ thể, trên và dưới thắt lưng. Ngoài ra người bệnh có thể kèm theo mất ngủ và lo lắng nhiều. 8. Cong vẹo cột sốngCong vẹo cột sống là tình trạng cột sống bị cong bất thường sang một bên. Tình trạng bất thường này có thể gây đau, làm người bệnh có tư thế sai lệch trong sinh hoạt, từ đó tạo lực lên cơ bắp, gân, dây chằng, đốt sống và gây đau. 9. Bệnh không liên quan đến xương khớp
10. Yếu tố nguy cơ
Biến chứng có thể gặp phảiThực tế, nhiều người bệnh thường chủ quan bệnh sẽ tự khỏi nên không điều trị ngay. Trường hợp đau lưng cấp tính nếu không điều trị dứt điểm có thể chuyển sang mạn tính. Cơn đau liên tục kéo dài với mức độ tăng dần khiến người bệnh đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm. (3) Ở mức độ nhẹ, bệnh ảnh hưởng đến sinh hoạt thông thường như ngồi xuống, đứng lên… Tuy nhiên, nếu nghiêm trọng hơn do thoát vị đĩa đệm có thể gây đau thần kinh tọa. Lâu dần, người bệnh sẽ bị teo cơ đùi, cẳng chân, hạn chế tầm vận động, thậm chí là bại liệt. Phương pháp chẩn đoán đau nhức vùng thắt lưngKhi chẩn đoán, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh cung cấp thông tin về tiền sử bệnh, những triệu chứng hiện tại, mức độ và tần suất cơn đau diễn ra. Với các trường hợp đặc biệt như đau lưng do chấn thương, đau trong thời gian dài…, người bệnh có thể được chỉ định thực hiện các phương pháp như:
Phương pháp điều trị đau thắt lưng1. Chăm sóc tại nhà
2. Dùng thuốc
3. Vật lý trị liệuĐể cải thiện tình trạng đau nhức, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện những biện pháp như siêu âm trị liệu, chiếu laser, kích thích điện… Khi cơn đau đã thuyên giảm, các kỹ thuật viên vật lý trị liệu sẽ hướng dẫn người bệnh thực hiện những bài tập tăng cường sức mạnh cho cơ lưng và cơ bụng. Khi về nhà, người bệnh được khuyến khích duy trì thực hiện các bài tập này để ngăn ngừa cơn đau tái phát. (4) Liệu pháp nhận thức – hành vi (cognitive behavioral therapy) cũng có thể được chỉ định trong điều trị đau thắt lưng. Liệu pháp này giúp kiểm soát chứng đau lưng mạn tính thông qua việc khuyến khích người bệnh có suy nghĩ tích cực và lạc quan hơn. Người bệnh sẽ được thực hiện các kỹ thuật thư giãn và hướng dẫn cách duy trì thái độ tích cực. 4. Phẫu thuậtVới các trường hợp chấn thương gãy xẹp đốt sống L1 – L5 hay thoát vị đĩa đệm nặng mà những phương pháp điều trị nội khoa không hiệu quả, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định phẫu thuật vùng thắt lưng. Phẫu thuật cột sống rất phức tạp. Vì thế, người bệnh nên tìm đến các bệnh viện có chuyên khoa cột sống với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm cùng trang thiết bị hiện đại. Điều này sẽ giúp bạn hạn chế rủi ro và rút ngắn thời gian phục hồi. Biện pháp phòng ngừa nhức thắt lưngĐể giảm nguy cơ đau thắt lưng, bạn cần lưu ý:
Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế. Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp… BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật. Đau thắt lưng thường thuyên giảm khi được chăm sóc tại nhà đúng cách. Tuy nhiên, nếu cơn đau vẫn không cải thiện ngay cả khi đã áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà, người bệnh nên nhanh chóng đi khám để được chẩn đoán và có hướng xử lý kịp thời, ngăn ngừa bệnh tiến triển nghiêm trọng. |
