Điều trị vàng da bằng chiếu đèn thường được áp dụng cho trẻ sơ sinh. Ai cũng từng nghe nói tới phương pháp này nhưng tác dụng, quy trình ra sao thì không nhiều người nắm rõ. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu chi tiết về cách điều trị này. Chiếu đèn trị vàng da là phương pháp sử dụng ánh sáng nhìn thấy được để điều trị vàng da bệnh lý ở trẻ sơ sinh. Chứng bệnh này xảy ra do lượng bilirubin trong máu vượt quá mức cho phép. Từ đó dẫn tới bilirubin xâm nhập vào da làm da đổi sang vàng. Hiện tượng này kéo dài trong khoảng 1- 2 tuần sau sinh đi kèm thiếu máu, bỏ bú, ngủ nhiều, gan lách to. Vàng da bệnh lý thường xuất hiện ở trẻ sinh non, nhiễm khuẩn, bất đồng nhóm máu với mẹ… Nếu không được điều trị kịp thời sẽ dẫn tới biến chứng nguy hiểm. Tác dụng của chiếu đèn trong vàng da là giảm lượng bilirubin bằng cách dùng ánh sáng đi qua da, tác động vào phân tử bilirubin trong mô dưới da. Từ đó chuyển hóa bilirubin thành photobilirubin có khả năng tan trong nước để dễ dàng đào thải qua đường nước tiểu. Chữa vàng da bằng chiếu đèn sử dụng ánh sáng trắng hoặc xanh với bước sóng từ 400 – 500nm.  Câu trả lời cho vàng da sinh lý có cần chiếu đèn không là không. Bởi phương pháp điều trị vàng da sơ sinh này chỉ áp dụng cho trường hợp vàng da bệnh lý. Nó được chỉ định đối với trường hợp hội đủ tiêu chí sau: – Trẻ bị vàng da trong 24 giờ sau sinh – Vàng da tăng bilirubin gián tiếp – Chưa xuất hiện dấu hiệu nhiễm độc thần kinh – Dự phòng vàng da đối với trẻ sinh non, xuất huyết mức độ nặng, có bướu máu Đối tượng không được chỉ định phương pháp này là: – Vàng da tăng bilirubin trực tiếp – Mắc bệnh porphyrin niệu bẩm sinh Phương pháp chiếu đèn điều trị vàng da được thực hiện theo quy trình nghiêm ngặt. Hiện có cha mẹ lựa chọn chiếu đèn chữa vàng da tại nhà. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và hiệu quả tốt nhất là nên cho trẻ tới các cơ sở y tế uy tín. Bác sĩ sẽ khám lâm sàng, tiến hành xét nghiệm máu để quyết định xem trẻ có phù hợp với phương pháp này không. Nếu có chỉ định chiếu đèn, bé sẽ được nhập viện để điều trị. Trẻ sẽ được nằm trong lồng ấp có gắn đèn chiếu. Môi trường chiếu đèn phải đảm bảo vô khuẩn, thoáng khí và ấm áp. Để ủ ấm cho trẻ có thể dùng thêm đèn sưởi. Mắt trẻ sẽ được che lại bằng miếng che bảo vệ mắt khỏi ánh sáng từ đèn chiếu. Trẻ sẽ được mặc tã, bỉm để bảo vệ bộ phận sinh dục. Phần cơ thể của trẻ sẽ được để lộ. Nguyên tắc là đảm bảo nhiều vùng da nhất có thể được tiếp xúc với đèn. Trước khi chiếu đèn tốt nhất nên cho trẻ bú sữa. Trẻ sẽ được mặc bỉm và đeo miếng che bảo vệ mắt Trẻ sẽ được để vào lồng ấp ở chính giữa khu vực chiếu sáng. Trẻ có thể được chiếu đèn một mặt phía ngực với hệ thống 1 dàn đèn. Hoặc trẻ được chiếu đèn hai mặt ở cả lưng và ngực với hệ thống 2 dàn đèn. Khoảng cách từ đèn đến trẻ là từ 30 – 50cm. Bật công tắc đèn và điều chỉnh nhiệt độ đèn phù hợp. Trong quá trình chiếu đèn, trẻ sẽ được thay đổi tư thế. Nếu trẻ bị tăng thân nhiệt sẽ tạm thời ngừng chiếu trong 30 phút đến 1 giờ. Khi thân nhiệt trẻ ổn định trở lại sẽ tiếp tục chiếu đèn. Vậy chiếu đèn trị vàng da trong bao lâu? Thời gian soi đèn trị vàng da còn tùy thuộc vào mức độ vàng da lâm sàng của trẻ cũng như nồng độ bilirubin. Đặc biệt là khả năng đáp ứng điều trị của bé. Thông thường chiếu đèn điều trị vàng da sơ sinh sẽ kéo dài trong vài giờ hoặc một ngày. Tuy nhiên, có những trẻ phải chiếu đèn 3 – 4 ngày. Thời gian chiếu đèn sẽ liên tục theo chỉ định, chỉ bị gián đoạn khi trẻ được cho bú và thay tã. Sau khi chiếu đèn, trẻ sẽ được xét nghiệm bilirubin máu sau mỗi 12 – 24 giờ. Nếu tình trạng vàng da giảm và nồng độ bilirubin trở về chỉ số cho phép thì không cần chiếu đèn thêm. Ngược lại, nếu tình trạng bệnh không thuyên giảm, có thể kết hợp chiếu 2 hoặc 3 đèn cùng lúc và kéo dài thời gian điều trị. Nếu sau quá trình điều trị chiếu đèn vẫn bị vàng da thì bác sĩ sẽ xem xét chuyển phương pháp khác. Trong đó phải kể đến thay máu. Đây là phương pháp được sử dụng khi trẻ bị vàng da ở mức độ nặng, đã thất bại điều trị với liệu pháp chiếu đèn hoặc có triệu chứng thần kinh đi kèm. Phương pháp này dùng máu có ít bilirubin và phù hợp với nhóm máu của trẻ sẽ được truyền vào để thay thế cho phần máu chứa bilirubin cao. Nhiều cha mẹ băn khoăn liệu chiếu đèn chữa vàng da có hại không. Trên thực tế, phương pháp này khá an toàn tuy nhiên có thể sẽ gây ra một số tác dụng phụ như: – Tăng thân nhiệt, rối loạn thân nhiệt – Mất nước – Phân xanh – Da mẩn đỏ – Da đổi màu nâu xám hay còn có tên gọi là hội chứng da màu đồng Tuy nhiên, các tác dụng phụ này khá hiếm gặp. Nếu xuất hiện bác sĩ cũng sẽ áp dụng một số biện pháp để giảm thiểu các tình trạng kể trên. Da trẻ có thể bị nổi mẩn đỏ Chi phí này sẽ bao gồm cả tiền thăm khám, xét nghiệm và tiền thực hiện chiếu đèn tính theo lần hoặc ngày. Mức giá ở mỗi cơ sở y tế vào mỗi thời điểm khác nhau sẽ ít nhiều có sự khác biệt. Tuy nhiên, điều trị vàng da bằng chiếu đèn được đánh giá là có mức chi phí khá rẻ so với các phương pháp khác. – Cha mẹ cần tuyệt đối tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ, phối hợp với bác sĩ trong quá trình chữa trị cho bé. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào kể cả vấn đề theo dõi và chăm sóc trẻ hãy tham vấn ý kiến của bác sĩ. – Trong thời gian điều trị, mẹ cần cho bé bú nhiều hơn sữa mẹ hoặc sữa công thức vì chiếu đèn khiến trẻ mất nước và cần nhiều dinh dưỡng hơn. Lượng sữa cần tăng lên là khoảng từ 10 – 20% hoặc nhiều hơn theo nhu cầu của trẻ. Có thể tăng lượng bú mỗi cữ hoặc tăng cữ bú. Đối với một số trường hợp, trẻ không hợp tác bú nhiều hơn có thể phải truyền dịch. – Theo dõi sát biểu hiện của trẻ. Nếu thấy dấu hiệu bất thường nào như trẻ thay đổi màu da, quấy khóc, bỏ bú, khó thở, mê man… hãy thông báo ngay với bác sĩ. – Tái khám theo lịch hẹn. Mẹ nên cho trẻ bú nhiều hơn bình thường Trên đây là những thông tin cơ bản về điều trị vàng da bằng chiếu đèn. Điều quan trọng là cần tuân thủ theo phác đồ của bác sĩ. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào hãy gọi tới tổng đài 0343 44 66 99 để được giải đáp.
Đại tá, TTƯT.Ths.Bs Hoàng Khánh Toàn chia sẻ: “Chữa bệnh cứu người luôn là khát khao cháy bỏng của tôi. Đây cũng chính là lý do tôi dành cả cuộc đời theo nghề y. Trở thành cố vấn của Dược phẩm Tâm Bình là cách để tôi tiếp tục mang kiến thức, kinh nghiệm mà mình đã tích lũy được để giúp sức cho cộng đồng.”
Chiếu đèn vàng da là một trong những biện pháp phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay để điều trị bệnh lý vàng da tăng Bilirubin gián tiếp ở trẻ nhỏ với chi phí rất kinh tế. Việc chiếu đèn điều trị vàng da trong bao lâu thì tùy thuộc vào mức độ vàng da của trẻ để xem xét nhập viện và tiến hành chiếu đèn, vì vậy khi có những dấu hiệu bất thường các phụ huynh cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để thăm khám sớm nhất. Vàng da sơ sinh là hiện tượng nồng độ Bilirubin máu tăng quá mức cho phép khiến Bilirubin thấm qua da và những tổ chức liên kết, dẫn đến tình trạng vàng niêm mạc, vàng da. Thường thì trong 1 tuần đầu tiên sau khi sinh, trẻ sẽ xuất hiện vàng da sinh lý là vàng da rất nhẹ và không cần phải điều trị. Ngược lại, có những trường hợp vàng da mức độ nặng hơn thì sẽ trở thành vàng da bệnh lý và cần được điều trị càng sớm càng tốt. Nếu không điều trị kịp thời vàng da tăng Bilirubin bệnh lý thì có thể để lại những biến chứng nguy hiểm, mà một trong số đó là hiện tượng Bilirubin gián tiếp thấm vào não gây ra hội chứng nhiễm độc thần kinh khiến trẻ tử vong hoặc bại não suốt đời. Những trẻ là đối tượng của bệnh lý vàng da sơ sinh bao gồm:
Các phương pháp dùng để điều trị vàng da sơ sinh hiện nay bao gồm:
Những phương pháp này có thể được sử dụng riêng lẻ hay kết hợp cùng với nhau để hiệu quả điều trị được cao nhất. Chiếu đèn chữa vàng da cho trẻ sơ sinh được xem là một phương pháp điều trị vàng da hiện đại, chi phí chiếu đèn điều trị vàng da tiết kiệm và dễ thực hiện nhất tính đến hiện nay. Chiếu đèn chữa vàng da sử dụng ánh sáng xanh hoặc ánh sáng trắng để chuyển Bilirubin tự do thành Photobilirubin có khả năng tan trong nước nên sẽ được đào thải qua nước tiểu, kết quả là giảm hiện tượng vàng da ở trẻ sơ sinh. Phương pháp này sử dụng ánh sáng với bước sóng trong khoảng 400-500nm, cực điểm là 450-460nm là mức tương xứng với đỉnh hấp thụ của Bilirubin. Cơ chế hoạt động của phương pháp chiếu đèn là năng lượng ánh sáng từ đèn phát ra sẽ đi xuyên qua lớp da, tác động lên những phân tử Bilirubin trong lớp mô mỡ dưới da, biến nó từ Bilirubin gây độc cho não trẻ thành những đồng phân hay những sản phẩm quang oxy có tính chất hòa tan trong nước, không gây độc và được thải trừ qua gan, thận. Việc chỉ số Bilirubin bao nhiêu thì phải chiếu đèn phụ thuộc vào nồng độ Bilirubin vượt quá mức quy định theo ngày tuổi, số kí và mức độ vàng da của mỗi trẻ. Chiếu đèn vàng da là một trong những biện pháp hiệu quả nhất hiện nay để điều trị bệnh lý vàng da ở trẻ
Quy trình chiếu đèn điều trị vàng da bao gồm những bước sau đây:
Tác dụng phụ của chiếu đèn điều trị vàng da thường là tăng thân nhiệt, mất nước, tiêu phân xanh, rối loạn thân nhiệt, tăng kích thích, mẩn đỏ ngoài da, hiện tượng trẻ da đồng, tổn thương nhãn cầu, bỏng... và không gây tác dụng phụ lên não của trẻ. Những trẻ bị vàng do do tăng Bilirubin trực tiếp thì chống chỉ định với chiếu đèn chữa vàng da. Với những trẻ mắc phải bệnh lý vàng da tăng Bilirubin gián tiếp thì chỉ định chiếu đèn điều trị vàng da trong bao lâu phụ thuộc vào mức độ vàng da và chỉ số xét nghiệm Bilirubin, tốt nhất là nên được điều trị tại bệnh viện dưới sự quan sát, theo dõi của các bác sĩ và nhân viên y tế. Vì hiệu quả của phương pháp này còn phụ thuộc vào cường độ ánh sáng, khoảng cách từ đèn đến trẻ, bước sóng ánh sáng... nên các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đến trung tâm y tế để được khám và điều trị chứ không tự chiếu đèn tại nhà. Để được tư vấn chi tiết về bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh cũng như các phương pháp điều trị, quý khách vui lòng đến trực tiếp hệ thống y tế Vinmec hoặc đặt khám trực tuyến TẠI ĐÂY. Nguồn tham khảo: Cổng TTĐT Vụ Sức khỏe Bà mẹ và Trẻ em - Bộ Y tế XEM THÊM: |
