TÓM TẮT: Trong khi phân tích các vấn đề kinh tế - xã hội, các nhà nghiên cứu thường xuyên phải đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến vấn đề nghiên cứu để giải thích các vấn đề thực trạng của yếu tố nghiên cứu và tìm kiếm các giải pháp hiệu quả cho vấn đề. Tuy nhiên, trong rất nhiều các biến ảnh hưởng được xem xét không phải yếu tố nào cũng thực sự có ý nghĩa. Vì vậy, các yếu tố đưa ra cần được phân tích theo một quy trình để đảm bảo ý nghĩa thống kê của mô hình. Với mục đích làm rõ hơn quy trình phân tích hồi quy đa biến trong nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng tới các vấn đề kinh tế xã hội, bài viết tập trung mô tả các bước phân tích trong quá trình phân tích dữ liệu để đưa vào mô hình phân tích hồi quy biến: (1). Đánh giá độ tin cậy của thang đo bằng hệ số Cronbachs Alpha; (2). Phân tích khám phá nhân tố EFA; (3). Phân tích tương quan các yếu tố; (4). Phân tích hồi quy tuyến tính đa biến. Bài viết là sản phẩm của đề tài NCKH cấp trường mã số T2017-B24. Nhóm tác giả xin trân trọng cảm ơn Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện và cung cấp tài chính để nhóm thực hiện nghiên cứu này Từ khóa: Đánh giá độ tin cậy của thang đo, phân tích nhân tố EFA, phân tích tương quan, phân tích hồi quy tuyến tính đa biến. 1. Đặt vấn đề Trong phân tích thống kê, phân tích hồi quy là một bộ phận quan trọng và có nhiều ứng dụng, đặc biệt phân tích hồi quy đa biến được coi là phân tích hiệu quả để lượng hóa ảnh hưởng của các yếu tố độc lập tới các yếu tố phụ thuộc. Tuy nhiên nếu đưa cùng lúc quá nhiều biến ảnh hưởng vào mô hình phân tích hồi quy sẽ làm giảm tính chính xác và ý nghĩa thống kê của mô hình nghiên cứu. Vì vậy, trên thực tế các nhà nghiên cứu thường phải thực hiện phân tích theo một quy trình phức tạp, tốn thời gian và công sức. Quy trình này có thể rất khác nhau với những mục tiêu nghiên cứu và các biến nghiên cứu khác nhau, tuy nhiên, các quy trình này đều phải trải qua các bước cơ bản như: nghiên cứu bàn giấy về vấn đề nghiên cứu, thu thập dữ liệu, mô tả thống kê, xác định các giả thuyết nghiên cứu, xây dựng và kiểm định mô hình, kết luận về vấn đề nghiên cứu. Trong bài viết này, tác giả tập trung vào tổng hợp các kinh nghiệm nghiên cứu để mô tả các bước phân tích dữ liệu và các kiểm định, cũng như tiêu chuẩn đánh giá dùng trong mỗi bước phân tích để đưa ra một mô hình phân tích các yếu tố ảnh hưởng có ý nghĩa thống kê tốt. 2. Các vấn đề lý luận liên quan 2.1. Quy trình nghiên cứu thống kê Thống kê ngày nay không chỉ là công cụ tập hợp đo lường và tóm tắt thông tin, mà còn hướng tới việc phân tích, khai thác giữ liệu đo lường được và không đo lường được để nắm bắt những kết luận chung nhất từ dữ liệu. Với những phương pháp mới và các công cụ phần mềm hỗ trợ phân tích thống kê, các nghiên cứu thống kê đang dần hình thành quy trình xử lý thông tin theo sơ đồ trong Hình 1.  |
