Trẻ em chậm nói vì sao

Trẻ chậm nói được chia thành hai dạng là chậm nói đơn thuần và chậm nói do khiếm khuyết về sự phát triển của não bộ – chứng tự kỷ. Cùng Trí tuệ trẻ em tìm hiểu nguyên nhân trẻ chậm nói của từng dạng nhé.

Xem thêm: 

Nguyên nhân gây ra tình trạng trẻ chậm nói đơn thuần

Trẻ chậm nói đơn thuần là khả năng giao tiếp bằng ngôn ngữ và cử chỉ của trẻ bị hạn chế. Vốn từ của trẻ ít dẫn đến việc khó diễn tả ý muốn của mình với người khác. Mặt khác trẻ vẫn hiểu những điều mà mọi người nói và thực hiện được những mệnh lệnh đơn giản khi được giao.

Trẻ chậm nói đơn thuần các mặt vận động, thể chất và tinh thần hoàn toàn bình thường, trẻ có thể giao tiếp bằng mắt, vận động như trẻ bình thường. Nguyên nhân trẻ chậm nói do rất nhiều lý do gây nên, dưới đây là một số nguyên chủ yếu gây tình trạng chậm nói của trẻ.

Do yếu tố bệnh lý của trẻ chậm nói đơn thuần

Có một số bệnh lý là nguyên nhân khiến trẻ chậm nói như:

• Do dị tật cơ quan phát âm, viêm thanh quản, viêm tai giữa.
• Do một số vấn đề về thính lực khiến trẻ không nghe thấy hoặc khả năng nghe kém, đó cũng là nguyên nhân trẻ chậm nói dẫn đến những khó khăn trong việc nghe, bắt chước và sử dụng ngôn ngữ.
• Trục trặc trong vòm miệng như dính thắng lưỡi hoặc hàm ếch. Dây hãm ngắn cũng có thể hạn chế cử động của lưỡi khiến trẻ khó nói.
• Các bệnh về não như chấn thương sọ não, viêm não,… Khi não bộ bị tổn thương có thể dẫn đến tình trạng rối loạn chức năng của một số vùng. Trẻ tổn thương não có thể bị một hoặc nhiều dạng rối loạn ngôn ngữ, hoạt động, hành vi.

Do môi trường sống của trẻ

Nguyên nhân trẻ chậm nói tiếp theo là do các bậc phụ huynh cho trẻ xem quá nhiều tivi, các thiết bị di động như iphone, ipad… có thể làm giảm thời gian vận động của trẻ, giảm tương tác xã hội và cơ hội phát triển ngôn ngữ. Ngoài ra nó cũng là nguyên nhân ảnh hưởng đến tính cách của bé như tính cách nóng nảy, bốc đồng, khó kết bạn,…

Theo hiệp hội Nhi khoa của Mỹ, Anh cũng khuyến cáo trẻ em dưới 2 tuổi không được xem TV. Bởi ti vi phát ra sóng, sóng này làm giảm khả năng hoạt động của máu trong não, khiến bé chậm chạp hơn so với bình thường.

Trẻ học ngôn ngữ thông qua việc bắt chước ngôn ngữ của người lớn. Khi trẻ phát triển trong môi trường giao tiếp bằng hai hoặc nhiều ngôn ngữ có thể khiến trẻ mất rất nhiều thời gian và gặp nhiều khó khăn trong việc hiểu được ngôn ngữ của những người xung quanh.

Do đó, việc sống trong môi trường đa ngôn ngữ cũng là nguyên nhân ảnh hưởng đến khả năng nói của trẻ. Trong quá trình phát triển chế độ dinh dưỡng không đầy đủ cũng là nguyên nhân trẻ chậm nói so với lứa tuổi.

Việc bỏ mặc không quan tâm dạy dỗ của cha mẹ, trẻ sống trong gia đình ít có sự giao tiếp giữa các thành viên, khiến cho trẻ ít có cơ hội phát triển ngôn ngữ.

Do vấn đề về tâm lý của trẻ

Trong quá trình phát triển trẻ gặp phải cú sốc về tâm lý khiến trẻ rơi vào trạng thái mệt mỏi, bực bội hoặc lo sợ, khóc lóc, khó ngủ hoặc gặp ác mộng, hay giật mình, không giao tiếp với mọi người xung quanh.

Trẻ sống trong gia đình có anh chị lớn, đòi hỏi gì thì được lấy, được cưng chiều quá mức, chỉ cần nhìn vào đồ vật mình thích là được đưa cho. Điều này có thể là nguyên nhân trẻ chậm nói hoặc lười nói chuyện với mọi người xung quanh.

Trẻ bị ngược đãi trong thời gian dài khiến cho tâm trạng của trẻ luôn sợ hãi, trẻ tự thu lại với thế giới xung quanh và không giao tiếp với mọi người. 

Do khiếm khuyết về sự phát triển của não bộ – chứng tự kỷ

Trẻ chậm nói do khiếm khuyết về sự phát triển của não bộ – chứng tự kỷ, ngoài những biểu hiện của chậm nói đơn thuần trẻ còn có thêm một số biểu hiện như khả năng hiểu lời của trẻ không tốt, khó ngủ, ngủ không sâu giấc, hành vi bất thường, khó hòa nhập, không thích người khác động vào người.

Khi trẻ có nhiều biểu hiện cùng một lúc cha mẹ nên đưa con đến cơ sở chuyên khoa để làm bài test tâm lý. Nguyên nhân trẻ chậm nói do khiếm khuyết về sự phát triển của não bộ – chứng tự kỷ có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra.

Trẻ chậm nói do tự kỷ

Trẻ tự kỷ là một chứng rối loạn phát triển xuất hiện sớm trong những năm đầu đời của trẻ. Nguyên nhân là do trẻ gặp vấn đề về ngôn ngữ, khả năng giao tiếp như: không nhìn mặt người đối thoại, không hiểu và không sử dụng nét mặt, cử chỉ, tư thế cơ thể.

Trẻ nói không phù hợp với mục đích: đáng lẽ trả lời thì trẻ nhắc lại câu được hỏi, nói nhại, nói vọng, câu nói của trẻ có ngữ đơn điệu, nghe véo von, thường có âm sắc cao hơn bình thường.

Trẻ bị chậm nói do bại não

Não là trung tâm điều khiển toàn bộ các hoạt động của cơ thể như chức năng cảm giác, chức năng ngôn ngữ, chức năng vận động, chức năng tư duy. Bệnh bại não là một phần nào đó của bộ não bị tổn thương nên trẻ không thể thực hiện được chức năng mà vùng não đó điều khiển một cách bình thường được.

Trẻ bị bại não thường gặp các bệnh như chậm phát triển tâm thần, rối loạn khả năng học tập, động kinh, các vấn đề về thính giác, thị giác, là nguyên nhân trẻ chậm nói.

Trẻ bị chậm phát triển trí tuệ

Biểu hiện thường thấy của việc chậm phát triển trí tuệ là gặp các vấn đề trong giao tiếp như: chậm nói, không có ngôn ngữ nói, trẻ gặp khó khăn trong việc bắt đầu và  duy trì cuộc hội thoại. Trẻ không hiểu những câu hỏi người khác đưa ra.

Do trẻ chậm phát triển ngôn ngữ

Chậm phát triển ngôn ngữ cũng là một trong những nguyên nhân trẻ chậm nói. Những nguyên nhân có thể gây ra chậm phát triển ngôn ngữ là do hoạt động bất thường của não bộ hoặc rối loạn trong quá trình học tập học.

Trẻ gặp khó khăn trong việc tạo ra âm thanh và lời nói, việc sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp hoặc hiểu những gì người khác nói. Các vấn đề về chậm phát triển ngôn ngữ và lời nói ảnh hưởng đến kết quả học tập của trẻ.

Tham khảo: 

Đối với cha mẹ “sinh con vất vả một, nuôi dưỡng và dạy dỗ con vất vả mười”. Nuôi con là cả một hành trình hạnh phúc nhưng cũng đầy khó khăn, vất vả đặc biệt đối với gia đình có trẻ chậm nói.

Đối với con sự quan tâm và chăm sóc của ba mẹ là điều kiện quan trọng nhất. Khi con có biểu hiện bất thường nếu được phát hiện sớm, can thiệp sớm, tương lai con mới không bị lỡ nhịp.

Bài viết trên đã cung cấp cho các bậc phụ huynh thông tin về nguyên nhân trẻ chậm nói. Nếu ba mẹ còn vấn đề gì THẮC MẮC, hãy liên hệ trực tiếp đến hotline 0987 126 085 để được chuyên gia TƯ VẤN và HỖ TRỢ miễn phí.

Nguồn: https://trituetreem.vn/

Tôi là Nguyễn Trần Phương Thoa – Chuyên gia biên soạn nội dung liên quan tới sức khỏe trên các website thuộc lĩnh vực y tế.

Hiện tôi đang công tác tại Công ty CP Kinh doanh DV&TM Nam Phương.

Tùy vào năng lực tiếp thu ở từng giai đoạn phát triển mà cách trẻ tiếp cận ngôn ngữ và học nói sẽ khác nhau. Do đó, các bậc phụ huynh cần hiểu rõ về âm lời nói và tính chất ngôn ngữ khi dạy nói cho con. Điều này còn giúp cha mẹ phát hiện kịp thời trường hợp trẻ chậm nói.

Phân biệt lời nói và ngôn ngữ 

Lời nói là cách thức diễn đạt bằng lời của ngôn ngữ và bao gồm cả phát âm (cách chúng ta hình thành âm thanh và từ ngữ).

Ngôn ngữ là sự cho và nhận thông tin. Đó là sự hiểu biết và được hiểu thông qua giao tiếp bằng lời nói, cơ thể và văn bản.

Trẻ chậm nói hoặc chậm phát triển ngôn ngữ là gì?

Các vấn đề lời nói và ngôn ngữ là khác nhau, nhưng chúng thường chồng chéo với nhau . Ví dụ:

• Một đứa trẻ chậm phát triển ngôn ngữ có thể hiểu và sử dụng tốt các từ đơn nhưng trẻ chỉ có thể ghép hai từ lại với nhau, trẻ không thể triển khai một câu.
• Một đứa trẻ chậm nói có thể sử dụng các từ, cụm từ và câu để diễn đạt ý tưởng nhưng khó hiểu.

Dấu hiệu cho thấy trẻ chậm nói?

Một em bé không đáp ứng với âm thanh hoặc giọng nói nên được bác sĩ kiểm tra ngay từ sớm. Thông thường, cha mẹ khó biết liệu con mình có bị chậm nói hoặc chậm phát triển ngôn ngữ hay không. 

Dưới đây là một số điều phụ huynh cần chú ý. Hãy tham khảo ý kiến chuyên môn nếu con của bạn có những biểu hiện sau:

• 12 tháng: không sử dụng cử chỉ để giao tiếp, chẳng hạn chỉ hoặc vẫy tay.
• Trước 18 tháng: thích sử dụng cử chỉ giao tiếp hơn dùng lời nói
• 18 tháng: khó khăn khi bắt chước âm thanh hoặc tiếng nói.
• Trẻ 2 tuổi: chỉ có thể bắt chước lời nói hoặc hành động mà không tạo ra từ hoặc cụm từ một cách tự phát.
• Khoảng 2 tuổi: chỉ nói một số âm thanh hoặc từ lặp đi lặp lại mà không thể sử dụng ngôn ngữ nói để giao tiếp nhiều hơn giai đoạn trước.
• Sau 2 tuổi: không thể làm theo các hướng dẫn đơn giản của người lớn.
• Sau 2 tuổi: trẻ thường xuyên sử dụng một tiếng nói khác thường (chẳng hạn như trẻ thường sử dụng âm mũi).

Nguyên nhân trẻ chậm nói

Việc chậm nói có thể là do:

• Khiếm khuyết răng miệng, như các vấn đề về lưỡi hoặc vòm miệng. Trẻ có nếp gấp bên dưới lưỡi hoặc có thể hạn chế chuyển động lưỡi

Nhiều trẻ chậm nói do vấn đề về cơ miệng. Điều này xảy ra khi có vấn đề trong các khu vực của não chịu trách nhiệm về lời nói. Do đó khiến trẻ khó phối hợp môi, lưỡi và hàm để tạo ra âm thanh lời nói. Những đứa trẻ này cũng có vấn đề về vận động miệng khác, như các vấn đề về ăn uống.

• Vấn đề thính giác cũng có thể ảnh hưởng đến lời nói. Vì vậy, trẻ nên được kiểm tra thính giác khi trẻ chậm nói. Vì trẻ có thể gặp khó khăn trong việc nghe dẫn đến khó trong việc nói, hiểu, bắt chước và sử dụng ngôn ngữ. 

• Tự kỷ: Mặc dù không phải tất cả trẻ em mắc chứng tự kỷ đều bị chậm nói, nhưng tự kỷ cũng ảnh hưởng đến giao tiếp.
• Khuyết tật trí tuệ: Một loạt các khuyết tật trí tuệ có thể gây ra sự chậm nói. Ví dụ, chứng khó đọc và các khuyết tật học tập khác dẫn đến sự chậm nói.
• Một số vấn đề tâm lý xã hội: Những điều này cũng có thể gây ra sự chậm trễ ngôn ngữ. Ví dụ, cha mẹ hoặc người chăm sóc bỏ bê trẻ có thể dẫn đến chậm phát triển ngôn ngữ.

Sau khi tiến hành đánh giá các vấn đề y khoa tổng quát, hãy liên hệ với một bác sĩ. Họ sẽ thực hiện đánh giá toàn diện về khả năng biểu đạt ngôn ngữ và tiếp thu của con bạn. Điều này để xác định xem con bạn có chậm phát triển ngôn ngữ hay không. 

Sau khi hoàn thành đánh giá khả năng ngôn ngữ, bác sĩ có thể đề nghị các kiểm tra khác. Ví dụ, kiểm tra thính giác có thể giúp xác định trẻ có bị khiếm thính hay không. 

Sau khi chẩn đoán, các bác sĩ sẽ có kế hoạch điều trị cho vấn đề chậm nói của con trẻ.

Điều trị chứng chậm nói

Sau khi chẩn đoán, kế hoạch điều trị của con bạn có thể sẽ liên quan đến trị liệu ngôn ngữ, hoặc các vấn đề khác được xác định là nguyên nhân.

Tiến triển của con bạn sẽ thay đổi tùy thuộc vào tình trạng và độ tuổi của trẻ. Một số trẻ bắt kịp các bạn cùng trang lứa và đáp ứng các mốc phát triển quan trọng về ngôn ngữ trong tương lai. Những đứa trẻ khác gặp khó khăn hơn trong việc cải thiện chậm phát triển ngôn ngữ.

Nếu con bạn được chẩn đoán chậm nói, điều quan trọng là điều trị ngay lập tức. Điều trị sớm có thể giúp ngăn ngừa các vấn đề khác như các vấn đề xã hội, học tập và cảm xúc.

Cha mẹ có thể giúp đỡ trẻ chậm nói như thế nào?

Cha mẹ là có vai trò quan trọng trong việc giúp đỡ trẻ gặp vấn đề về ngôn ngữ.

Dưới đây là một số cách mà cha mẹ có thể giúp trẻ mà cha mẹ có thể thực hiện ở nhà:

• Giúp trẻ tập trung vào giao tiếp. Nói chuyện với bé, hát và khuyến khích trẻ bắt chước âm thanh và cử chỉ.
• Đọc sách cho con của bạn. Bắt đầu đọc cho con nghe khi con bạn còn bé. Tìm những cuốn sách phù hợp với lứa tuổi.
• Sử dụng các tình huống hàng ngày. Để phát triển ngôn ngữ và lời nói của con bạn, hãy nói theo cách của bạn trong ngày. Đặt tên thực phẩm tại cửa hàng tạp hóa, giải thích những gì bạn đang làm khi bạn nấu một bữa ăn hoặc dọn phòng, chỉ ra các đồ vật xung quanh nhà. Sử dụng ngôn ngữ theo khả năng hiểu của trẻ.

Nhận biết và điều trị chậm nói và ngôn ngữ sớm là cách tiếp cận tốt nhất. Liên lạc với bác sĩ nếu bạn nhận thấy trẻ có bất kỳ biểu hiện nào liên quan đến chậm nói.