Xét nghiệm máu hdl cholesterol là gì

Chỉ số HDL cholesterol cao có thể giúp chống lại nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch. Tuy nhiên, có phải HDL càng cao thì càng tốt không? Nếu chỉ số này ở mức quá cao thì liệu có nguy hiểm gì không?

HDL (lipoprotein tỉ trọng cao) cùng với LDL (lipoprotein tỉ trọng thấp) là hai thành phần cholesterol chính có trong máu. Trong đó, chỉ có LDL cholesterol được xem là cholesterol xấu do có tác động tiêu cực đến sức khỏe. Riêng HDL cholesterol thì lại có lợi cho tim mạch.

Chỉ số HDL cholesterol cao có phải lúc nào cũng tốt?

Hầu hết những bệnh nhân rối loạn lipid máu đều có nguy cơ cao mắc các bệnh về tim mạch. Nguyên nhân là do có quá nhiều LDL cholesterol và triglyceride (chất béo trung tính) trong máu, dẫn đến việc chúng có thể tích tụ lại tạo thành các mảng bám bên trong lòng động mạch. Theo thời gian, các mảng bám sẽ dày lên, cứng lại và làm hẹp các động mạch. Đôi khi chúng có thể nứt vỡ gây xuất huyết mạch máu và hình thành nên các cục máu đông (huyết khối), dẫn đến tắc hoàn toàn động mạch, gây nên một loạt các biến chứng nghiêm trọng như cơn đau tim, nhồi máu cơ tim, đột quỵ,… thậm chí là tử vong.

Để giảm thiểu nguy cơ xảy ra tình trạng này, việc cần làm là phải “dọn dẹp” sạch sẽ lượng LDL và triglyceride dư thừa trong máu. Nhiệm vụ quan trọng đó sẽ do HDL cholesterol thực hiện, bằng cách vận chuyển các chất béo từ trong máu về lại gan để xử lý và đào thải ra khỏi cơ thể qua đường mật. Chính vì vậy mà HDL còn được gọi là cholesterol tốt và chỉ số HDL cholesterol thường được khuyến cáo nên ở mức cao. Trên thực tế, cần phải xem xét một số yếu tố khác mới có thể kết luận được HDL cholesterol cao có thật sự tốt không.

Bình thường HDL cholesterol trong máu sẽ ở mức > 40 mg/dL, chỉ số này có thể khác nhau tùy thuộc vào giới tính, độ tuổi,… nhưng nhìn chung HDL được xem là tối ưu nhất nếu ≥ 60 mg/dL. Nói như vậy không có nghĩa là HDL càng cao sẽ càng tốt. Mặc dù không có quy định nào về mức giới hạn trên, nhưng nếu chỉ số HDL cholesterol > 95 mg/dL thì có thể được coi là cao bất thường.

Nồng độ HDL cholesterol cao thường tương ứng với khả năng mắc các bệnh tim mạch thấp. Tuy nhiên, trường hợp HDL tăng cao bất thường có thể dẫn đến điều ngược lại. Một vài nghiên cứu đã cho thấy, sự bất thường có thể làm thay đổi cách thức hoạt động của HDL và chính điều đó làm tăng khả năng xảy ra các vấn đề về tim mạch. Đặc biệt, nguy cơ sẽ lớn hơn ở những người có mức độ protein phản ứng C (CRP) trong máu cao. Đồng thời, nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng những người có mức HDL quá cao hoặc quá thấp sẽ có nguy cơ tử vong cao hơn những người có mức HDL vừa phải.

Đâu là nguyên nhân khiến mức HDL cholesterol quá cao?

Mức HDL không tự nhiên tăng lên cao ở đa số những người có quá trình chuyển hóa bình thường. Mà thay vào đó, chỉ số HDL cholesterol quá cao thường có liên quan đến các bất thường bên trong cơ thể. Cụ thể, nguyên nhân chính khiến HDL tăng cao là do các rối loạn di truyền làm gia tăng việc sản xuất hoặc làm giảm độ thanh thải của HDL. Một số rối loạn điển hình có thể kể đến là:

• Biến thể di truyền hiếm gặp trong phân tử SR-BI
• Thiếu protein vận chuyển cholesteryl ester (CETP)
• Tăng alpha lipoprotein máu tính chất gia đình

Ngoài ra, HDL cholesterol cao cũng có thể là kết quả của một vài nguyên nhân thứ phát khác như: nghiện rượu mạn tính không đi kèm xơ gan, cường giáp, xơ gan ứ mật tiên phát, sử dụng một số loại thuốc (ví dụ như estrogen, corticoid, insulin, phenytoin,…)

Làm sao để giảm mức HDL cholesterol về mức an toàn?

Mặc dù HDL cholesterol cao có thể gây ra nhiều biến cố cho sức khỏe, nhưng may mắn là tình trạng này rất hiếm gặp. Trong khi đó, mức HDL cholesterol quá thấp và LDL cholesterol cao mới là vấn đề phổ biến ở mọi người. Để đảm bảo cho sức khỏe của hệ tim mạch, các chuyên gia khuyên nên giữ HDL cholesterol ở mức an toàn bằng cách thực hiện các biện pháp sau:

• Không hút thuốc
• Xây dựng một chế độ ăn nhiều rau, trái cây, protein nạc và ngũ cốc nguyên hạt
• Hạn chế ăn chất béo bão hòa, thực phẩm chiên rán, muối và đồ ngọt
• Sử dụng rượu với lượng vừa phải (hoặc hoàn toàn không uống rượu)
• Tập luyện thể dục từ 15 – 30 phút, đều đặn bốn đến năm lần mỗi tuần
• Kiểm tra cholesterol ít nhất 5 năm một lần, hoặc theo chỉ định của bác sĩ
• Kiểm soát và điều trị hiệu quả các tình trạng sức khỏe khác như bệnh đái tháo đường, huyết áp cao hoặc bệnh tuyến giáp,… để không ảnh hưởng đến mức cholesterol.

Cũng cần lưu ý là ngay cả khi bạn có lối sống lành mạnh, HDL vẫn có thể tăng cao bất thường do di truyền. Trường hợp này, cần phải thực hiện thêm một số xét nghiệm bổ sung để tìm kiếm các vấn đề di truyền và các yếu tố nguy cơ khác, khi đó mới có thể quyết định biện pháp khắc phục hiệu quả.

Như vậy, có thể nói HDL cholesterol cao là một biểu hiện tích cực đối với sức khỏe. Thế nhưng, điều đó không hoàn toàn đúng trong mọi trường hợp. Vì vậy, tốt hơn hết là chúng ta nên thường xuyên kiểm tra cũng như là chủ động duy trì mức cholesterol ổn định để bảo vệ sức khỏe.

Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

HDL cholesterol hay hoặc cholesterol “tốt” là chỉ số rất quan trọng mà ai cũng muốn giữ nó ở mức cao. Vậy Cholesterol lipoprotein mật độ cao (HDL) có ảnh hưởng gì đến sức khỏe và ta cần làm gì để có một chỉ số này tốt? Hãy cùng Docosan tìm hiểu qua bài viết sau.

HDL cholesterol là gì?

Cholesterol lipoprotein mật độ cao (HDL) được gọi là cholesterol “tốt” vì nó giúp loại bỏ các dạng cholesterol khác khỏi máu của bạn. Mức HDL cholesterol cao hơn có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc bệnh tim.

Cholesterol là một chất sáp được tìm thấy trong tất cả các tế bào của bạn và có một số chức năng hữu ích, bao gồm cả việc giúp xây dựng các tế bào của cơ thể bạn. Nó được đưa qua dòng máu của bạn gắn với các protein. Những protein này được gọi là lipoprotein.

• Cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp: Mức độ cao của lipoprotein mật độ thấp (LDL) cuối cùng có thể tích tụ trong thành mạch máu của bạn và thu hẹp các lối đi. Đôi khi một cục máu đông có thể hình thành và mắc kẹt trong không gian bị thu hẹp, gây ra cơn đau tim hoặc đột quỵ. Đây là lý do tại sao LDL cholesterol thường được gọi là cholesterol “xấu”
• Cholesterol lipoprotein mật độ cao: HDL cholesterol thường được gọi là cholesterol “tốt”. HDL thu nạp cholesterol dư thừa trong máu của bạn và đưa nó trở lại gan, nơi nó được phân hủy và loại bỏ khỏi cơ thể.

Nếu bạn có mức LDL cholesterol cao và HDL thấp, bác sĩ có thể sẽ tập trung vào việc giảm LDL cholesterol của bạn trước tiên. Các loại thuốc được gọi là statin, chẳng hạn như atorvastatin (Lipitor) và simvastatin (Zocor), là phương pháp điều trị phổ biến nhất cho LDL cholesterol cao.

Mức HDL cholesterol tối ưu là gì?

Mức cholesterol được đo bằng miligam (mg) cholesterol trên decilit (dL) máu hoặc milimol (mmol) trên lít (L). Khi nói đến HDL cholesterol, con số càng cao càng tốt.

• Ở nam giới: Mức dưới 40 mg / dL (1,0 mmol / L) là rủi ro và 60 mg / dL (1,6 mmol / L) trở lên là mức mong muốn
• Ở nữ giới: Mức dưới 50 mg / dL (1,0 mmol / L) là rủi ro và 60 mg / dL (1,6 mmol / L) trở lên là mức mong muốn

Ở một mức độ nào đó, những người có mức HDL cholesterol tự nhiên cao hơn có nguy cơ bị đau tim và đột quỵ thấp hơn. Không rõ liệu lợi ích tương tự có đúng với những người tăng mức HDL bằng thuốc hay không.

Thay đổi lối sống được biết là làm tăng HDL, chẳng hạn như di chuyển nhiều hơn, bỏ hút thuốc hoặc cải thiện chế độ ăn uống của bạn, đã được chứng minh là làm giảm nguy cơ đau tim, tuy nhiên, các loại thuốc đặc biệt làm tăng mức HDL đã không làm giảm tỷ lệ đau tim.

Thật kỳ lạ, những người tự nhiên có mức HDL cực cao – trên 100 mg / dL (2,5mmol / L) – dường như có nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn. Điều này có thể do yếu tố di truyền.

Làm sao để có mức HDL cholesterol tốt?

Duy trì lối sống lành mạnh

Mức HDL thường thấp hơn ở những người mắc hội chứng chuyển hóa – một nhóm các tình trạng bao gồm béo phì, tăng huyết áp và lượng đường trong máu cao. Bên cạnh việc giúp bạn giảm cân, tăng cường hoạt động thể chất có thể làm giảm chất béo trung tính, loại chất béo phổ biến nhất trong cơ thể, đồng thời tăng mức HDL của bạn. Có thể thấy lợi ích chỉ với 60 phút tập thể dục nhịp điệu cường độ vừa phải mỗi tuần.

Về chế độ ăn uống, cố gắng tránh chất béo chuyển hóa, vì chúng có thể làm tăng LDL cholesterol và giảm mức HDL cholesterol. Thực phẩm được chế biến với shortening, chẳng hạn như bánh ngọt và bánh quy, thường chứa chất béo chuyển hóa, cũng như hầu hết các loại thực phẩm chiên và một số bơ thực vật. Hạn chế chất béo bão hòa, có trong thịt và các sản phẩm từ sữa đầy đủ chất béo.

Tránh xa thuốc lá

Nếu bạn hút thuốc, hãy tìm cách bỏ thuốc lá. Hút thuốc làm giảm mức HDL, đặc biệt là ở phụ nữ, và làm tăng mức LDL và chất béo trung tính. Sử dụng rượu vừa phải có liên quan đến mức HDL cholesterol cao hơn. Đối với người lớn khỏe mạnh, điều đó có nghĩa là tối đa một ly mỗi ngày đối với phụ nữ ở mọi lứa tuổi và nam giới trên 65 tuổi, và tối đa hai ly mỗi ngày đối với nam giới từ 65 tuổi trở xuống.

Tuy nhiên, nếu bạn không uống rượu, đừng bắt đầu uống rượu để tăng mức HDL cholesterol của bạn. Uống quá nhiều rượu có thể gây tăng cân, đồng thời có thể làm tăng huyết áp và mức chất béo trung tính.

Thuốc có thể tăng hoặc giảm HDL cholesterol

Mức HDL đôi khi được cải thiện bằng các loại thuốc được sử dụng để giảm mức LDL và chất béo trung tính – chẳng hạn như niacin theo toa, fibrat như gemfibrozil (Lopid) và một số statin, đặc biệt là simvastatin (Zocor) và rosuvastatin (Crestor).

Nhưng các thử nghiệm lâm sàng đối với một số loại thuốc được thiết kế đặc biệt để tăng mức HDL đã bị tạm dừng sớm vì chúng không làm giảm nguy cơ đau tim.

Thuốc có chứa testosterone và các steroid đồng hóa khác có thể làm giảm mức HDL cholesterol của bạn. Tránh những loại thuốc này có thể giúp tăng số HDL của bạn.

Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị. Để được tư vấn trực tiếp, bạn đọc vui lòng liên hệ hotline 1900 638 082 hoặc CHAT để được hướng dẫn đặt hẹn.

Nguồn tham khảo: mayoclinic.org