Corticoid là nhóm thuốc được chỉ định trong nhiều bệnh lý khác nhau do có tác dụng chống viêm, chống dị ứng, ức chế miễn dịch. Vì thuốc thường làm giảm nhanh các triệu chứng nên tình trạng lạm dụng Corticoid có xu hướng tăng lên trong thời gian gần đây gây ra rất nhiều tác dụng phụ rất đáng báo động. Vậy Corticoid là gì?
Corticoid (tên đầy đủ là Glucocorticoid) là một loại thuốc kháng viêm có tác dụng tương tự như hormone được sản xuất bởi tuyến thượng thận (hai tuyến nhỏ nằm phía trên thận) được chỉ định trong nhiều bệnh lý khác nhau.
Các loại Corticoid thường dùng trên
thị trường có thành phần là: Hydrocortisone, prednisolone, prednisone, methylprednisolone, triamcinolone, fluticasone, beclomethasone, betamethasone, dexamethasone, clobetasone, budesonide,... và được sản xuất dưới nhiều dạng dùng khác nhau: - Dạng viên (Corticoid dùng đường uống).
- Dạng tiêm trực tiếp vào trong mạch máu, khớp, cơ.
- Dạng hít qua miệng.
- Dạng xịt mũi.
- Dạng dung dịch dùng
với máy khí dung.
- Dạng kem, gel, thuốc mỡ, dung dịch .... dùng tại chỗ (bôi ngoài da, nhỏ mắt, mũi, tai....).
Corticoid được sử dụng trong trường hợp nào?
Corticoid được sử dụng trong điều trị nhiều bệnh lý khác nhau như: - Các bệnh tự miễn (viêm khớp dạng thấp, bệnh Crohn, lupus ban đỏ....).
- Hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính.
- Gout.
- Thay thế hormone tuyến thượng thận khi cơ thể không tự sản xuất đủ các hormone này.
- Dự phòng thải ghép: Corticoid có thể được sử dụng cùng các thuốc khác để dự phòng hệ miễn dịch tấn công các cơ quan vừa được ghép (gan, thận,...).
- Các phản ứng dị ứng nặng: Dùng trong thời gian ngắn để làm giảm các phản ứng dị ứng nặng.
- Một số bệnh lý ngoài da: Eczema, vảy nến, phát ban, kích ứng nhẹ do côn trùng
đốt,...
Các tác dụng phụ của Corticoid là gì ?
Sử dụng Corticoid trong thời gian ngắn (1 – 2 tuần) thường không gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Một số tác dụng phụ nhẹ có thể gặp khi sử dụng đợt ngắn gồm: Kích ứng dạ dày, tăng cảm giác ngon miệng, khó ngủ.
Tác dụng phụ dễ xảy ra hơn nếu bạn dùng thuốc trong thời gian dài hoặc dùng đợt ngắn nhưng lặp đi lặp lại nhiều lần. Nhìn chung, liều càng cao, nguy cơ gặp tác dụng phụ càng lớn. Một số bệnh cần
dùng liều cao hơn so với các bệnh khác để kiểm soát triệu chứng. Thậm chí với cùng một bệnh, liều cũng thay đổi từ người này sang người khác và thay đổi tùy theo từng giai đoạn bệnh.
Một số tác dụng phụ nghiêm trọng có thể xảy ra nếu việc sử dụng thuốc kéo dài, gồm: - Loãng xương.
- Tăng nguy cơ nhiễm trùng.
- Tăng huyết áp.
- Tăng đường huyết.
- Tăng nguy cơ loét dạ dày tá tràng.
- Đục
thủy tinh thể, tăng nhãn áp, glocom.
- Chậm lành vết thương, da teo mỏng, dễ bị bầm tím.
- Chậm lớn ở trẻ em.
- Hội chứng Cushing (hiện tượng mặt tròn như mặt trăng, da mỏng, rạn, dễ bầm tím, lắng đọng mỡ ở vùng cổ, bụng, lưng trong khi chân tay teo nhỏ).
- Đặc biệt, suy thượng thận là một trong những biến chứng đáng ngại nhất khi ngưng đột ngột Corticoid sau một thời gian dài dùng thuốc dẫn đến tuyến thượng thận bị ức
chế, teo tuyến thượng thận.
Người bệnh hội chứng Cushing do dùng Corticoid.Bạn nên dùng Corticoid như thế nào? - Với thuốc dạng uống (viên, siro...): Nên dùng với thức ăn để hạn chế kích ứng dạ dày. Không ngừng thuốc đột ngột nếu bạn đã dùng Corticoid trong một thời
gian dài.
- Corticoid dạng kem bôi hoặc mỡ dùng ngoài da: Chỉ dùng một lượng nhỏ đủ để bao phủ một lớp mỏng lên vùng da bệnh. Không nên băng vùng bôi thuốc. Tránh bôi vào vùng da trầy xước, không lành lặn hoặc vùng da thường xuyên bị cọ xát.
- Corticoid dạng hít: Với dạng này thường không gây tác dụng phụ nghiêm trọng, một số tác dụng phụ thường gặp (nấm miệng, khàn giọng) có thể dự phòng dễ dàng bằng việc thực hiện đúng kỹ thuật xịt hít và súc miệng sau khi dùng thuốc.
Việc sử dụng Corticoid như con dao hai lưỡi. Vì vậy, để phát huy hiệu quả điều trị và hạn chế các tác dụng bất lợi của nhóm thuốc này, người bệnh cần tuân thủ liệu trình điều trị và chỉ dùng thuốc theo đơn kê của Bác sĩ, tuyệt đối không tự ý mua thuốc điều trị, đặc biệt các loại thuốc nam, thuốc bắc trôi nổi trên thị trường, không rõ nguồn gốc xuất xứ, không tự ý dừng thuốc nếu dùng thuốc kéo dài trên 2 tuần. ------------- Để được hỗ trợ cung cấp thông tin và tư vấn chi tiết,
vui lòng liên hệ: • Bệnh viện Quốc tế Vinh • Số 99, đường Phạm Đình Toái, xã Nghi Phú, TP Vinh, Nghệ An • Số điện thoại 02383.968.888/0901.74.71.73 |
