Sự khác nhau giữa mũi 3 vắc-xin Covid-19 bổ sung và nhắc lại(NLĐO) - Mũi 3 vắc-xin Covid-19 giúp tăng lượng kháng thể trước biến thể Omicron. Liều tiêm này rất cần thiết với nhóm nguy cơ cao như người già, có bệnh nền, suy giảm miễn dịch.
Trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19 và gánh nặng biến thể Omicron trên thế giới, Bộ Y tế đã có hướng dẫn về việc tiêm vắc-xin Covid-19 liều cơ bản và nhắc lại. Tiêm liều bổ sung áp dụng cho những người đã tiêm chủng đầy đủ liều vắc-xin, nhằm tăng cường hoặc khôi phục khả năng bảo vệ cơ thể của các liều cơ bản. Bộ Y tế đề nghị các địa phương tiêm liều bổ sung và liều nhắc lại vắc-xin Covid-19 Theo đó, cần tiêm nhắc nếu có 3 điều kiện gồm từ 18 tuổi trở lên, đã tiêm đủ liều cơ bản hoặc liều bổ sung, đã tiêm mũi cuối cùng của liều cơ bản ít nhất được 3 tháng (tiêm 1 hoặc 2 hoặc 3 mũi tùy theo loại vắc-xin) bao gồm: - Người có tình trạng suy giảm miễn dịch vừa và nặng như người cấy ghép tạng, ung thư, HIV, đang điều trị thuốc ức chế miễn dịch hoặc đã điều trị trong vòng 6 tháng... Việc cung cấp liều vắc-xin bổ sung có thể giúp nhóm này có đáp ứng miễn dịch tương tự như nhóm người bình thường khác. Ngoài ra, nếu đã tiêm đủ liều cơ bản bằng vắc-xin của hãng Sinopharm hoặc Sputnik V thì cũng cần tiêm bổ sung vắc-xin Covid-19. Loại vắc-xin tiêm cùng loại với liều cơ bản hoặc vắc-xin mRNA. Khoảng cách: Tiêm 1 mũi bổ sung sau mũi cuối cùng của liều cơ bản từ 28 ngày đến 3 tháng. Đối với những người có chỉ định tiêm liều bổ sung, sau khi đã tiêm liều bổ sung thì được coi là hoàn thành liều cơ bản. Tiêm liều nhắc lại vắc-xin phòng Covid-19 cho đối tượng là người từ 18 tuổi trở lên đã tiêm đủ liều cơ bản hoặc liều bổ sung, bảo đảm bao phủ cho toàn bộ người có bệnh nền, người cần được chăm sóc dài hạn tại các cơ sở y tế, người từ 50 tuổi trở lên, người trực tiếp xét nghiệm, chăm sóc, điều trị bệnh nhân Covid-19, nhân viên y tế. Khoảng cách: Tiêm 1 mũi nhắc lại ít nhất 3 tháng sau mũi cuối cùng của liều cơ bản. Liều lượng vắc-xin để tiêm bổ sung và nhắc lại theo hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất đã được Bộ Y tế cho phép. Cũng theo hướng dẫn mới nhất của Bộ Y tế đối với những người đã mắc Covid-19 thì tiêm ngay sau khi hồi phục và hoàn thành việc cách ly y tế theo qui định thay vì sau 6 tháng như trước đây. Nói về hiệu quả của mũi 3 vắc-xin Covid-19, PGS-TS Trần Đắc Phu, Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp các sự kiện y tế công cộng Việt Nam, cho biết theo các nghiên cứu có loại vắc-xin hiệu quả bảo vệ rất cao và kháng thể tồn tại lâu trong cơ thể (có thể suốt đời). Tuy nhiên, vắc-xin phòng Covid-19 hiệu quả bảo vệ không cao như mong muốn (theo công bố của các nhà sản xuất có loại 70% có loại đến 90%...). Chuyên gia khuyến cáo cần phải tiêm mũi nhắc lại sau 3 tháng để tăng khả năng miễn dịch "Đặc biệt, nồng độ kháng thể sẽ giảm sau khi tiêm mũi cuối cùng từ 4 tháng đến 6 tháng vì vậy cần phải tiêm mũi nhắc lại sau 3 tháng để tăng khả năng miễn dịch. Đối với người cần tiêm mũi bổ sung thì tiêm sau 28 ngày. Vì vậy, cần đi tiêm chủng đầy đủ các mũi vắc-xin cơ bản và tiêm mũi nhắc lại theo hướng dẫn của cán bộ y tế"- PGS Phu khuyến cáo. Theo PGS Trần Đắc Phu, virus nào cũng có biến chủng. Điều đáng lo ngại nhất là sự biến đổi ở protein giúp virus xâm nhập vào tế bào con người để lây lan bệnh và có khả năng vô hiệu hóa vắc-xin. Tuy nhiên, hiện nay chưa có nghiên cứu nào khẳng định biến thể Omicron có thể vô hiệu hóa vắc-xin và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo việc tiêm vắc-xin vẫn có hiệu quả với cả chủng virus mới. Có nghiên cứu cho thấy sau tiêm mũi 3, hiệu quả miễn dịch tăng cao trên 90% Cũng theo PGS Phu, nhóm người nguy cơ cao như người già, có bệnh nền, người bị suy giảm miễn dịch luôn cần được ưu tiên tiêm vắc-xin, dù là mũi tiêm nào. Việc tiêm cho đối tượng nguy cơ cần gắn với vùng nguy cơ, ưu tiên vùng nguy cơ cao, hoạt động đi lại nhiều, mật độ dân số cao, như TP HCM, Hà Nội, Bình Dương, Long An. Những nơi này cần tiêm trước, tiêm nhanh mũi 3 cho nhóm nguy cơ cao để phòng bệnh trước những diễn biến khó lường của đại dịch.Việt Nam hiện đảm bảo đủ nguồn cung vắc-xin để tiêm mũi 3 cho người từ 18 tuổi trở lên Giải thích về loại vắc-xin Covid-19 mũi 3 có cần đúng loại tiêm 2 mũi trước đó hay không, PGS Phu giải thích mũi 3 là vắc-xin cùng loại hoặc vắc-xin khác loại là mRNA. Nếu trước đó tiêm vắc-xin Sinopharm thì mũi 3 có thể tiêm loại vắc-xin công nghệ mRNA (Pfizer, Moderna) hoặc vắc-xin AstraZeneca". "Nếu các mũi tiêm cơ bản hoặc bổ sung cùng loại thì tiêm mũi nhắc lại cùng loại đó hoặc vắc-xin mRNA (như vắc-xin Pfizer, Moderna...); nếu trước đó đã tiêm các loại vắc-xin khác nhau thì tiêm mũi nhắc lại bằng vắc-xin mRNA. Nếu tiêm liều cơ bản hoặc bổ sung là vắc-xin Sinopharm thì có thể tiêm mũi nhắc lại cùng loại đó hoặc vắc-xin mRNA"- PGS Phu giải thích. Mũi tiêm tăng cường của vaccine Pfizer khôi phục hơn 95% hiệu quả bảo vệ Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, một người được coi là đã tiêm vaccine phòng COVID-19 đầy đủ khi đã tiêm liều thứ 2 Pfizer hoặc Moderna hoặc 2 tuần sau khi tiêm vaccine Johnson & Johnson một liều. Nhưng để củng cố sự bảo vệ có thể đã suy yếu kể từ đợt tiêm chủng đầu tiên, CDC khuyên nên tiêm nhắc lại với tất cả những ai đủ điều kiện. Nghiên cứu cho thấy, việc tiêm tăng cường giúp giảm khả năng nhiễm COVID-19 hoặc bị bệnh nặng nếu bạn mắc phải bệnh này. Hiện tại, bất kỳ người nào trên 16 tuổi đã được tiêm chủng đầy đủ đều có thể tiêm mũi tăng cường mRNA. Những người đã tiêm vaccine Pfizer hoặc Moderna có thể tiêm nhắc lại sau 5 tháng khi đã hoàn thành liều thứ hai. Những người tiêm vaccine Johnson & Johnson có thể tiêm nhắc lại sau hai tháng khi đã tiêm vaccine một liều. 2. Mũi vaccine tăng cường COVID-19 hoạt động như thế nào?Khi tiêm bất kỳ loại vaccine nào, hệ thống miễn dịch sẽ tạo ra phản ứng kháng thể để chống lại sự lây nhiễm trong tương lai. Giả sử bạn đã tiêm vaccine phòng COVID-19 cuối cùng vài tháng trước. Theo thời gian, phản ứng miễn dịch của cơ thể sẽ yếu đi, và lúc này một mũi tiêm tăng cường sẽ nhắc lại hệ thống miễn dịch với mầm bệnh để tạo ra nhiều tế bào sản xuất kháng thể hơn. Yếu tố quan trọng trong quá trình này là một loại tế bào bạch cầu được gọi là tế bào B trí nhớ, vẫn ở trong cơ thể bạn chờ để nhận ra và chống lại cùng một mầm bệnh. Nên tiêm nhắc lại với tất cả những ai đủ điều kiện. GS.TS. Pablo Penaloza-MacMaster, Đại học Tây Bắc Chicago cho biết, vào thời điểm tiêm tăng cường vaccine phòng COVID-19, các tế bào B trí nhớ này đã gặp các protein virus - một hoặc hai lần tùy thuộc vào loại vaccine ban đầu đã tiêm. Do đó, các tế bào có thể tạo ra các kháng thể chống lại COVID-19 nhiều hơn và tốt hơn. Có nghĩa là bạn sẽ được bảo vệ nhiều hơn nếu tiếp xúc với COVID-19. Ngoài ra, mũi tăng cường có thể cung cấp khả năng bảo vệ nhiều hơn trước các biến thể khác nhau. Kết quả nghiên cứu cho thấy, với liều tăng cường của Johnson & Johnson hai tháng sau mũi tiêm đầu tiên, mức độ kháng thể tăng gấp 4 đến 6 lần. Với mũi tiêm tăng cường vaccine phòng COVID-19 Moderna mức độ kháng thể tăng gấp 37 lần và 25 lần với mũi tiêm tăng cường Pfizer. Nghiên cứu cũng cho thấy rằng việc pha trộn và kết hợp các loại vaccine cung cấp nhiều khả năng sự bảo vệ giống như được tăng cường với cùng một loại vaccine đã tiêm ban đầu. 3. Mũi tiêm tăng cường trong bao lâu mới có hiệu quả?Cho đến nay, không thể biết chính xác thời điểm tiêm tăng cường vaccine phòng COVID-19 có hiệu lực hoàn toàn. Các chuyên gia cho hay, không chắc bạn sẽ được bảo vệ thêm ngay sau khi tiêm liều tăng cường. Bởi thông thường cần mất vài ngày hoặc vài tuần để các tế bào nhớ tạo ra nhiều kháng thể hơn. Tuy nhiên, có thể giữa tuần đầu tiên và tuần thứ hai, cơ thể bắt đầu có sự gia tăng đáng kể khả năng bảo vệ của mũi tiêm tăng cường. TS. Amesh A. Adalja, Trung tâm An ninh Y tế Johns Hopkins, đồng ý rằng hầu hết mọi người sẽ có một số tác động tích cực từ mũi tiêm tăng cường trong vòng một tuần, nhưng hiệu quả đầy đủ sẽ xuất hiện sau 2 tuần. Theo dõi những người tham gia thử nghiệm vaccine Pfizer trong 100 ngày sau khi tiêm vaccine cho thấy, tác dụng tích cực của tiêm tăng cường có thể bắt đầu ngay sau 7 ngày. Trong thử nghiệm, tỷ lệ những người được tiêm mũi Pfizer tăng cường mắc COVID-19 có triệu chứng thấp hơn nhiều trong thời gian từ 1 tuần đến 2 tháng sau khi tiêm mũi tăng cường so với những người chỉ tiêm mũi tăng cường giả dược. Kết quả có thể tương tự như với mũi tiêm Moderna tăng cường. Đối với vaccine Johnson & Johnson, các nhà nghiên cứu cho hay, khi tiêm nhắc lại vào thời điểm 6 tháng sau mũi tiêm duy nhất, mức độ kháng thể tăng gấp 9 lần một tuần sau đó. Các mức kháng thể đó tiếp tục tăng lên cao gấp 12 lần sau một tháng tiêm nhắc lại. Hầu hết mọi người sẽ có một số tác động tích cực từ mũi tiêm tăng cường trong vòng một tuần, nhưng hiệu quả đầy đủ sẽ xuất hiện sau 2 tuần. 4. Yếu tố nào ảnh hưởng đến mũi tiêm tăng cường?Các chuyên gia lưu ý, hiệu quả của việc tiêm nhắc lại và mức độ bảo vệ của vaccine có thể bị ảnh hưởng bởi một vài yếu tố: - Người cao tuổi Người cao tuổi thường phản ứng kém hiệu quả hơn với vaccine. Ngoài ra, những người đang sử dụng một số loại thuốc ức chế miễn dịch có thể không nhận được đầy đủ hiệu quả của mũi tiêm tăng cường. - Thời gian giữa các mũi tiêm Các nghiên cứu cho thấy, khoảng thời gian giữa mũi vaccine phòng COVID-19 đầu tiên và mũi tiêm tăng cường càng dài càng tạo ra các kháng thể tốt hơn. Nên tiêm nhắc lại nếu bạn có đủ điều kiện. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là nên kéo dài thời gian để tiêm mũi tăng cường với hy vọng được bảo vệ tốt hơn. Hiện tại chính thời điểm tốt nhất để tiêm nhắc lại nếu bạn đủ điều kiện. Bởi giữa đại dịch nguy hiểm, chúng ta cần có được mức độ bảo vệ cao hơn ngay tại thời điểm này thay vì chờ đợi. Xem thêm video đang được quan tâm:Lưu ý khi tiêm vaccine cho trẻ 12-17 tuổi |