Tiền không nên để nhàn rỗi mà cần phải làm việc để sinh lời thụ động. Đầu tư vào chứng khoán phổ biến được nhiều người tin tưởng lựa chọn. Kênh chứng khoán phát triển lâu đời, thu hút mọi nguồn vốn nhỏ lẻ đến hàng triệu đô la đầu tư. Vậy, chứng khoán là gì? Loại chứng khoán nào hiện có? Chứng khoán là một tài sản, bằng chứng xác nhận quyền sở hữu hợp pháp của người sở hữu đó với tài sản hoặc phần vốn của công ty hay tổ chức đã phát hành. Chứng khoán có thể giao dịch mua bán trên thị trường. Các công ty phát hành chứng khoán để huy động vốn từ thị trường. Nhà đầu tư sẽ rót tiền mua chứng khoán, đồng thời là chủ sở hữu một phần tài sản/ vốn của doanh nghiệp phát hành. 
Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra tất cả các giao dịch mua – bán chứng khoán. Các giao dịch trao đổi sẽ làm thay đổi chủ sử hữu của chứng khoán trên thị trường. Các khoản giao dịch chứng khoán trên thị trường được thực hiện thông qua môi giới chứng khoán là các sàn. Công ty chứng khoán và nền tảng giao dịch điện tử. Cấu trúc tổ chức thị trường chứng khoán sẽ bao gồm:
Tham gia thị trường chứng khoán, người chơi cần nắm rõ một số thuật ngữ được sử dụng phổ biến để hiểu và đầu tư đúng cách:
Xem chi tiết hơn: Điểm danh các thuật ngữ trong chứng khoán nhà đầu tư phải biết Thị trường chứng khoán được phát triển từ lâu đời, nơi tập hơn người mua bán giao dịch cổ phiếu, bên môi giới, công ty phát hành cổ phiếu, chứng khoán… Hiện nay, có thể phân loại thị trường chứng khoán thành 2 loại chính:
Ngoài ra, nếu căn cứ theo phương thức hoạt động thì có thị trường tập trung (dành cho các chứng khoán không được niêm yết trên sở giao dịch chứng khoán) và thị trường phi tập trung (các chứng khoán còn lại tiến hành giao dịch thông qua các nhà môi giới – công ty chứng khoán) Căn cứ theo hàng hóa trên thị trường thì có thị trường cổ phiếu, thị trường trái phiếu và thị trường các công cụ chứng khoán phái sinh. Thị trường chứng khoán hình thành, mang lại nhiều lợi ích cho nhà đầu tư, công ty phát hành và cả nền kinh tế. Vai trò của thị trường chứng khoán được thể hiện cụ thể:
Trong thị trường chứng khoán có rất nhiều chủ thể:
Chứng khoán là công cụ tích cực hỗ trợ doanh nghiệp, chính phủ, các đơn vị… huy động vốn từ thị trường. Hiện nay, các loại chứng khoán được tạo ra trên thị trường, mang lại cơ hội đầu tư đa dạng cho người tham gia. Cổ phiếu là chứng khoán vốn, xác nhận quyền sở hữu một phần tài sản của doanh nghiệp nào đó phát hành với nhà đầu tư, người mua cổ phiếu sẽ là cổ đông. Cổ phiếu là loại hình chứng khoán có tính thanh khoản cao nhất. Có 2 loại cổ phiếu chính:
Tại Việt Nam, mệnh giá của cổ phiếu là 10.000đ khi phát hành. Tuy nhiên, giá trên thị trường của nó có thể tăng cao hơn rất nhiều. Tức giá giá trị thực sự của loại chứng khoán này bị tác động trực tiếp từ thị trường. Theo đó, tại lần đầu tiên phát hành cổ phiếu, nhà đầu tư chỉ cần bỏ ra 10.000đ để mua cổ phiếu. Tuy nhiên, khi tình hình kinh doanh của công ty phát triển, giá cổ phiếu tăng, muốn sở hữu chúng bạn phải bỏ ra số tiền lớn hơn 10.000đ bằng cách trao đổi với các nhà đầu tư khác. Lúc này hoặc là bạn tiếp tục nắm giữ để nhận được cổ tức mỗi năm. Hoặc là bạn có thể bán chúng đi để thu tiền về cùng với số lãi do sự chênh lệch của giá mua và giá bán. Người nắm giữ cổ phiếu có quyền biểu quyết trong công ty, họ có tác động trực tiếp đến quyết định đầu tư của công ty, tham gia các cuộc họp hội đồng quản trị,… Đó là những lợi ích nổi bật của cổ phiếu. Tuy nhiên nếu công ty không phát triển mà thua lỗ thì sao? Bạn sẽ không hoặc nhận được ít cổ tức, bạn chỉ nhận được cổ tức chứ không nhận số tiền vốn góp ban đầu. Trừ khi bạn bán lại cổ phiếu cho người khác và đồng ý từ bỏ cổ tức hoặc bán lại cho công ty phát hành để lấy lại tiền góp vốn. Thu nhập của cổ đông phụ thuộc trực tiếp vào tình hình kinh doanh của doanh nghiệp, bạn khó có thể xác định chính xác mức thu nhập mà mình sẽ nhận được nếu chưa công ty chưa thực hiện kế toán kiểm toán mỗi năm. Nếu công ty phá sản, bạn sẽ nhận được tài sản thanh lý sau khi đã trả nợ cho những người sở hữu trái phiếu. Trái phiếu là loại hình chứng khoán nợ, được phát hành bởi doanh nghiệp hoặc chính phủ. Đơn vị phát hành có trách nhiệm trả lãi và thanh toán nợ gốc cho chủ sở hữu vào thời điểm đáo hạn. Có nghĩa là nó xác nhận rằng doanh nghiệp đã vay của nhà đầu tư một số tiền và trái phiếu là bằng chứng. Doanh nghiệp có trách nhiệm trả lãi cho người sở hữu theo kỳ hạn của từng loại trái phiếu, đến khi đáo hạn phải tiến hành thanh toán cả lãi và gốc cho họ. Hiện nay, có thể phân loại trái phiếu theo nhiều cách: Đối với trái phiếu, thu nhập của chủ sở hữu là cố định mỗi kỳ chứ không phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy nhiên bạn không có quyền tham gia vào các hoạt động của công ty, không có quyền bầu cử. Trái phiếu có thời hạn, bạn được phép rút vốn trước hạn bằng cách bán lại cho doanh nghiệp để thu tiền về, nhưng như vậy đồng nghĩa với việc từ chối nhận tiền lãi. Nếu doanh nghiệp pháp sản, việc thanh lý tài sản phải sử dụng cho việc trả nợ cho những người sở hữu trái phiếu trước tiên. Đây là một sản phẩm an toàn ít rủi ro mà nhà đầu tư không nên bỏ lỡ. Tất nhiên việc chuyển nhượng quyền sở hữu giữa các nhà đầu tư với nhau cũng rất đơn giản chứ không có quy định bắt buộc nào cả. Hai bên thỏa thuận mức giá bán và mua phù hợp với giá chung của thị trường là được. Chứng chỉ quỹ là một loại chứng khoán được phát hành bởi công ty quản lý quỹ, xác nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư với một phần góp vốn vào quỹ. Số tiền trong quỹ thu hút được sẽ được mang đi đầu tư vào những sản phẩm như: Cổ phiếu, trái phiếu, vàng, bất động sản… Nhà đầu tư sẽ không trực tiếp kiểm soát và ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư của số tiền trong quỹ. Đơn vị quản lý quỹ có đội ngũ chuyên gia có kinh nghiệm sẽ quản lý và sử dụng đầu tư tiền hợp lý để sinh lời tối đa. Chứng khoán phái sinh được biết đến với những cái tên quen thuộc: Hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai,… Thật ra những hợp đồng này là các loại chứng khoán thuộc chứng khoán phái sinh. Chúng không có giá trị nội tại mà chỉ thể hiện một sự cam kết, thỏa thuận của hai bên về quyền và nghĩa vụ đối với một tài sản cụ thể vào thời điểm xác định ở tương lai. Đây được coi là một công cụ phòng chống vấn đề rủi ro có thể phát sinh bằng cách xác định mức giá giao dịch ngay ở thời điểm hiện tại. Do đó, dù tương lai có thay đổi như thế nào, ảnh hưởng đến tài sản ra sao thì những người sở hữu chứng khoán phái sinh chỉ việc thanh toán theo đúng mức giá đã đề ra trong hợp đồng ở quá khứ. Chứng khoán phái sinh chủ yếu được giao dịch trên thị trường phi tập trung. Mọi giao dịch đều thông qua các nhà môi giới chứng khoán để vận hành. Nếu bạn muốn tham gia vào thị trường này, bạn cần chọn loại chứng khoán phái sinh mình muốn, hiểu về sản phẩm mà các hợp đồng nói đến, đón đầu xu thế của thị trường thì mới có thể kiếm được lợi nhuận từ nó. Xem thêm:
Ngoài các sản phẩm chứng khoán chính trên, thị trường còn có những sản phẩm chứng chỉ có nguồn gốc từ chứng khoán thu hút nhiều nhà đầu tư khác. Bạn có thể nghe đến chứng quyền, chứng kế, chứng chỉ thụ hưởng trước đây. Chúng chính là một trong những loại chứng chỉ có nguồn gốc chứng khoán. Những loại chứng khoán này thể hiện quyền mua/ bán hoặc thụ hưởng của nhà đầu tư đối với chứng khoán.
Trên thị trường có rất nhiều chỉ số chứng khoán mà nhà đầu tư có thể tham khảo. Cụ thể một vài loại chỉ số là:
Các chỉ số này sẽ phản ánh cụ thể tình hình thị trường chứng khoán hiện nay. Giúp bạn có được những đánh giá, dự đoán tối ưu nâng cao sự chính xác khi ra quyết định. Giao dịch chứng khoán có tất cả 7 lệnh cụ thể. Mỗi lệnh sẽ có những vai trò khác nhau yêu cầu nhà đầu tư thực hiện đúng.
Các lệnh này có thời gian áp dụng khác nhau trong một ngày, giờ đặt lệnh tại mỗi sàn không giống nhau cho nên nhà đầu tư phải coi trọng về thời gian để việc khớp lệnh được diễn ra đúng theo ý của mình. Chơi chứng khoán kiếm lời thu hút nhiều nhà đầu tư nhưng bên cạnh đó cũng không ít rủi ro. Nhiều người mới băn khoăn có nên chơi chứng khoán hay không? Nhận định dưới đây sẽ giúp người mới có lựa chọn phù hợp. Chứng khoán là kênh đầu tư hấp dẫn người chơi với nhiều ưu điểm thu hút dòng tiền nhàn rỗi:
Bên cạnh lợi nhuận hấp dẫn, khả năng thanh khoản cao và đầu tư linh hoạt, chơi chứng khoán cũng có những nhược điểm cần cân nhắc:
Nhìn chung, những rủi ro biến động thị trường, thông tin thiếu minh bạch là điều tất yếu trên thị trường tài chính. Nhà đầu tư cần tìm hiểu kiến thức về thị trường, cách chơi, đưa ra chiến lược phù hợp, lựa chọn công ty môi giới uy tín… Để tham gia chơi chứng khoán an toàn. Nếu bạn là người thích sự an toàn, ngại rủi ro và không có nhiều kinh nghiệm trong đầu tư tài chính thì nên cân nhắc việc tham gia. Còn nếu bạn ưa mạo hiểm, thích đột phá trong cuộc sống và công việc, nhạy cảm trước những biến động của thị trường và đam mê nghiên cứu cũng như nhìn được tiềm năng phát triển thì nên bắt đầu đầu tư chứng khoán. Bên cạnh những rủi ro là cơ hội kiếm tiền hấp dẫn từ thị trường chứng khoán. Bạn muốn kiếm tiền thụ động từ thị trường tài chính thì chứng khoán sẽ là kênh đầu tư lý tưởng, phù hợp. Tuy nhiên, để đầu tư chứng khoán hiệu quả, người mới cần cẩn trọng, lưu ý những điểm quan trọng sau:
Đầu tư chứng khoán là một kênh sinh lời hấp dẫn mà bạn có thể cân nhắc tham gia với số tiền nhàn rỗi của mình. Tuy nhiên, bạn cần chuẩn bị kiến thức, kỹ năng và học cách kiểm soát cảm xúc cũng như nguồn vốn để đầu tư an toàn, hiệu quả. Đừng ngại rủi ro, sợ hãi mà nên hãy tự tin vào bản thân. Học và trải nghiệm mỗi ngày, hãy bước đi từng bước nhỏ chậm mà chắc, sai thì sửa lại đừng chùn bước. Như vậy thành công mới thật sự tiến về phía bạn. |
