Lập trình máy tính là gì

Lập trình viên máy tính (Software Engineering) là một công việc phổ biến trong lĩnh vực công nghệ thông tin nói riêng và ngành công nghệ nói chung.

Các lập trình viên có nhiều lựa chọn mảng chuyên sâu cho mình như lập trình website, lập trình hệ thống, Database, Lập trình game, Lập trình Mobile…

Giới thiệu chung về nghề lập trình

Lập trình viên hay gọi với cái tên thân thuộc là Coder hay Developer, là những người trực tiếp tạo ra phần mềm hay chỉnh sửa và phát triển chúng dựa trên các công cụ lập trình.

Lập trình máy tính là gì

Các nhiệm vụ chính của một lập trình viên bao gồm:

  • Xây dựng ứng dụng
  • Nâng cấp và sửa chữa (fix bug) các ứng dụng có sẵn
  • Xây dựng thêm các chức năng xử lý
  • Nghiên cứu và phát thêm công nghệ mới

Đa phần chúng ta đều nghĩ lập trình viên đều khô khan nhưng không hẳn như bạn nghĩ.

Các công việc của một lập trình viên

Có bao giờ bạn thắc mắc rằng lập trình viên làm những công việc gì?

Thông thường, công việc trong một nhóm lập trình viên sẽ được phân chia theo từng “mảnh nhỏ”. Mỗi lập trình viên sẽ đảm nhiệm một phần công việc khác nhau và chúng sẽ được kết nối để tạo nên một sản phẩm hoàn chỉnh.

Lập trình máy tính là gì

Các công việc cụ thể mà một lập trình viên phải thực hiện bao gồm:

  • Viết các chương trình thông qua nhiều ngôn ngữ lập trình như C++, Java…
  • Cập nhật và mở rộng các chương trình có sẵn
  • Sửa lỗi và gỡ rối cho các chương trình
  • Xây dựng và sử dụng các công cụ phần mềm hỗ trợ máy tính để tự động mã hóa một đoạn mã
  • Sử dụng thư viện mã số để đơn giản hóa các tài liệu quan trọng

Các cấp bậc của một lập trình viên máy tính

Khi mới bước chân vào nghề lập trình, bạn sẽ ở cấp độ thấp nhất. Quá trình làm việc và tích lũy kinh nghiệm sẽ giúp bạn làm quen nghề, tăng cấp trình độ và dần leo lên các cấp bậc cao hơn.

Lập trình máy tính là gì

Chúng ta sẽ chia cấp bậc lập trình viên làm 5 bậc, với bậc cao nhất là 5. Như vậy, các cấp bậc trong nghề lập trình viên sẽ như sau:

Dưới 3 năm kinh nghiệm trong nghề với hiểu biết tổng thể về các cơ sở dữ liệu, vòng đời ứng dụng và có khả năng viết được các ứng dụng cơ bản.

Những người có kiến thức chuyên sâu hơn về nghề lập trình và có thể lập trình được các ứng dụng phức tạp.

Người có đầy đủ các kỹ năng của một senior và có thể thực hiện tất cả công việc như một kỹ sư phần mềm độc lập hoặc có khả năng lãnh đạo cả một nhóm lập trình viên.

  • Cấp độ 4: Mid – level Manager

Còn được gọi là Product Manager, Project Manager… là những quản lý một dự án phần mềm, họ làm việc dưới quyền của quản lý cấp cao.

Là những người sẽ báo cáo trực tiếp kết quả làm việc của nhân viên lên giám đốc công ty.

Những yêu cầu ở một lập trình viên máy tính

Công việc lập trình viên máy tính rất cần có sự sáng tạo và đột biến. Thông qua kỹ năng đánh giá, phân tích yêu cầu của một dự án mà lập trình viên sẽ đưa ra các phương án thiết kế, hướng tiếp cận công nghệ mới.

Những tố chất cần thiết để trở thành lập trình viên máy tính bao gồm:

  • Suy nghĩ logic: Là một điều quan trọng trong lập trình. Đủ nhạy bén, linh hoạt và khả năng phán xét cao để giải quyết vấn đề một cách logic. Nếu không bạn sẽ cảm thấy những dòng code như đang lơ lửng giữa không trung vậy, rất dễ chán nản
  • Cẩn thận, tỉ mỉ trong công việc: Code là một công việc vô cùng phức tạp với các dữ liệu, mã code chính vì vậy nó đề cao tính cẩn thận và tỉ mỉ trong từng việc nhỏ nhất. Bất kì lỗi nhỏ nào cũng có thể khiến bạn phải mất cả tấn thời gian để sửa chữa
  • Khả năng làm việc nhóm tốt: Như đã chia sẻ ở trên, code thường làm việc theo nhóm và phải tương tác với nhau rất nhiều dù cho mỗi người phụ trách một mảng và chúng có liên kết với nhau
  • Có khả năng làm việc độc lập: Đây là điều bạn cần có khi phải làm việc solo một mình một mảng trước khi kết hợp thành quả bạn làm được với các mảnh khác của một dự án

Lập trình máy tính là gì

  • Kiên nhẫn: Có những lỗi lập trình bạn có thể tìm thấy và fix trong nháy mắt, tuy nhiên có những lỗi bạn sẽ tốn vô cùng nhiều thời gian để xử lý. Chính vì vậy kiên nhẫn, không bỏ cuộc là một trong những yêu cầu cơ bản của nghề lập trình viên
  • Không ngừng tự học hỏi: Không một trường lớp nào có thể dạy bạn hết những công việc của lập trình. Những kiến thức trên mạng, trên sách về lập trình hiện nay cũng rất nhiều. Bạn có thể tự học và nâng cao kiến thức cho bản thân và kết hợp kinh nghiệm qua từng dự án để nâng cao năng lực bản thân

Lập trình viên làm việc ở đâu?

Bạn có thể tìm thấy công việc lập trình trên các trang giới thiệu việc làm một cách dễ dàng. Đa số các công ty hiện nay đều cần có lập trình viên đảm nhiệm nhiều công việc khác nhau, tùy theo nhu cầu của mỗi đơn vị.

Dưới đây là những công ty tiềm năng bạn nên cân nhắc:

1/ Các Công ty phần mềm

Các công ty về phần mềm đương nhiên cần phải có các vị trí lập trình viên xây dựng và phát triển phần mềm cho họ. Nếu bạn đang muốn phát triển năng lực bản thân trong lĩnh vực phần mềm thì đây là một trong những sự lựa chọn phù hợp đối với bạn.

Ngoài ra trong công ty phần mềm chắc hẳn cũng sẽ có một số công việc về IT khác như lập trình website, lập trình hệ thống…

Lập trình máy tính là gì

2/ Các công ty, đơn vị dịch vụ marketing, quảng cáo

Công việc của các lập trình viên tại các đơn vị dịch vụ marketing, quảng cáo chủ yếu là lập trình và thiết kế website và phát triển hệ thống.

Các yếu tố quan trọng về tối ưu giao diện và mã nguồn chính là công việc chủ yếu của coder tại các công ty này.

Ngoài ra các bạn có thể tham gia phỏng vấn vị trí lập trình viên cho các công ty thiết kế phần mềm, công ty về công nghệ, bộ phận it các công ty về kinh doanh thương mại, dịch vụ với công việc tại văn phòng, làm việc với máy tính.

  • 9 lý do bạn nên trang bị một chút kiến thức về HTML và CSS
  • 11 nguyên tắc cơ bản mà mọi lập trình viên đều nên tuân theo
  • Bạn đã biết 15 ngôn ngữ lập trình hot nhất trên GitHub này chưa?

Lập trình là công việc tạo ra ứng dụng, chương trình thực thi trên máy tính, thiết bị phục vụ cho cuộc sống, làm cho cuộc sống tiện nghi, tốt đẹp hơn và có thêm nhiều niềm vui hơn.

Lập trình rất thú vị và vô cùng hữu dụng. Với lập trình, bạn được phép thỏa sức sáng tạo cùng nhiều cơ hội việc làm rộng mở. Nếu muốn học cách lập trình, hãy đọc chỉ dẫn dưới đây để nắm xem bạn cần làm gì và cần học những gì. Mời các bạn cùng tham khảo các bước cơ bản người mới bắt đầu học lập trình máy tính cần!

Phần 1: Lựa chọn một ngôn ngữ

1. Chọn một ngôn ngữ lập trình

Lập trình máy tính là gì

Lập trình máy tính được hiểu như là một tập hợp những hướng dẫn được viết ra mà máy tính sẽ thực hiện (còn được biết đến là mã nhị phân). Những hướng dẫn này có thể được viết bằng nhiều “ngôn ngữ” khác nhau hoặc chỉ đơn giản là cách sắp xếp các lệnh và chuỗi ký tự khác nhau.

Mỗi ngôn ngữ lập trình khác nhau thường được sử dụng để tạo ra những loại phần mềm nhất định. Do đó, hãy chọn ngôn ngữ phù hợp với mục đích sử dụng của bạn. Nếu lỡ chọn một ngôn ngữ không phù hợp với nhu cầu, bạn có thể chuyển sang ngôn ngữ mới.

2. Cân nhắc học C, C++, C# và những ngôn ngữ liên quan khác

Lập trình máy tính là gì

Những ngôn ngữ này chủ yếu được sử dụng để tạo ra ứng dụng máy tính độc lập, như trò chơi điện tử. Học ngôn ngữ C và C++ khó nhưng không phải là nhiệm vụ bất khả thi cho người mới bắt đầu.

Việc học những ngôn ngữ như vậy sẽ giúp bạn hiểu sâu không chỉ về lập trình (phần lớn những ngôn ngữ lập trình thừa kế một vài khái niệm hoặc những thứ khác từ C và C++) mà còn về cách hoạt động của máy tính. Chúng rất phổ biến và được sử dụng rộng rãi. Dù rất giống với Java nhưng C# đang ngày một phổ biến hơn nhiều.

3. Cân nhắc học Java hay JavaScript

Lập trình máy tính là gì

Đây đều là những ngôn ngữ tốt để học nếu bạn muốn hiểu cách viết phần mềm bổ trợ website (JavaScript) hoặc ứng dụng trên điện thoại (Java). Hiện tại những ngôn ngữ này đều có nhu cầu rất lớn nên sẽ hữu ích khi biết về Java hay JavaScript. Hãy luôn nhớ rằng Java và JavaScript là hai ngôn ngữ hoàn toàn khác biệt, dù chúng có sự tương đồng ở tên gọi.

4. Thử sức với Python

Lập trình máy tính là gì

Python là một ngôn ngữ cực kỳ linh hoạt được sử dụng rộng rãi trong nhiều nền tảng. Dù có tầm ảnh hưởng vô cùng lớn nhưng Python lại là một ngôn ngữ dễ sử dụng cho người mới bắt đầu. Vì vậy, hãy thử sức với nó!

5. Cân nhắc học PHP

Lập trình máy tính là gì

PHP là viết tắt của Hypertext Processor hay Bộ xử lý siêu văn bản. Đó là ngôn ngữ lập trình web tương đối dễ học nhờ độ phổ biến và cấu trúc lệnh đơn giản (tính phổ biến ở đây thể hiện ở chỗ sẽ có nhiều hướng dẫn hữu dụng dành cho ngôn ngữ đó). PHP rất tuyệt trong lập trình máy chủ.

6. Đừng giới hạn bản thân với những ngôn ngữ này!

Lập trình máy tính là gì

Còn vô số ngôn ngữ lập trình khác cùng những mục đích sử dụng vô cùng đa dạng. Nếu muốn trở thành lập trình viên, chắc hẳn bạn cần biết nhiều hơn một ngôn ngữ. Do đó, hãy học càng nhiều càng tốt.

Tốt nhất, hãy nhìn vào quảng cáo tuyển dụng cho những công việc mà bạn muốn làm và xác định đâu là ngôn ngữ thường được yêu cầu cho những vị trí đó.

Phần 2: Học ngôn ngữ lập trình

1. Cân nhắc việc theo học tại trường

Lập trình máy tính là gì

Khi tuyển lập trình viên, hầu hết các công ty đều sẽ quan tâm đến kỹ năng của bạn hơn việc bạn đã học trường gì và điểm số của bạn ra sao. Dù vậy, nếu có bằng đại học để đưa ra cho mọi người thấy vẫn sẽ giúp ích rất nhiều. Và đồng thời, với chỉ dẫn có chuyên môn từ giáo viên (có thể là bạn bè) thì việc đến trường sẽ giúp bạn học hiệu quả hơn.

Trong lĩnh vực này, thường sẽ có học bổng và trợ cấp dành cho người lấy bằng đại học. Đừng lo sợ về vấn đề chi phí: chi phí hoàn toàn có thể giải quyết được!

2. Học từ các trường đại học trực tuyến

Lập trình máy tính là gì

Cho dù bạn tham gia một khóa học có tính phí và được cấp bằng thật ở cuối khóa hay là tham dự một chương trình miễn phí như MIT của Coursera, bạn vẫn có thể học được rất nhiều thứ từ những khóa học đã được thiết kế sẵn này.

3. Sử dụng công cụ trực tuyến

Lập trình máy tính là gì

Hãy sử dụng dịch vụ trực tuyến miễn phí, chẳng hạn như Google’s University Consortium hay Mozilla’s Developer Network để học về lập trình. Những công ty này muốn có nhiều nhà phát triển phần mềm hơn để nền tảng của họ được phát triển và nguồn lực của họ trở thành một trong những nguồn tài nguyên tốt nhất trên mạng.

4. Học cách sử dụng chỉ dẫn trực tuyến

Lập trình máy tính là gì

Có rất nhiều những website của những lập trình viên nơi họ sẽ dạy bạn những điều cơ bản, cũng như một vài thủ thuật. Hãy tìm kiếm những hướng dẫn sử dụng ngôn ngữ mà bạn dùng để thấy những điều trên. Có rất nhiều những lớp học trực tuyến miễn phí để bạn có thể học code như:

  • Khan Academy dạy về lập trình máy tính, với những hướng dẫn và video rất dễ hiểu. Khan Academy là một tổ chức giáo dục trực tuyến phi lợi nhuận được sáng lập bởi thầy Sal Khan, với quỹ tài trợ từ Gates và Google. Mục tiêu hoạt động chính của Khan Academy là “Cung cấp một nền giáo dục với đẳng cấp quốc tế, hoàn toàn miễn phí, cho bất kỳ ai, ở bất kỳ nơi đâu”.
  • Code Academy là một trang miễn phí khác dành cho bạn, nơi những hướng dẫn được sắp xếp từng bước từng bước. Đây là một trang web chứa các khóa học lập trình, cụ thể về một số ngôn ngữ như Javascript, PHP, Python, Ruby, HTML & CSS và các kỹ năng khác. Nếu muốn bắt đầu từ con số 0 thì Codecademy là nơi dành cho bạn.

5. Bắt đầu ngay khi còn trẻ

Lập trình máy tính là gì

Có rất nhiều những chương trình được thiết kế để dạy cho trẻ con học lập trình. Những chương trình như Scratch của MIT rất hữu dụng và nếu bạn càng trẻ sẽ càng dễ học (cũng như bất kì ngôn ngữ nào). Tránh sử dụng các bộ dụng cụ bởi những thứ đó hiếm khi dạy được điều gì hữu ích.

Phần 3: Tự học

1. Bắt đầu với một quyển sách hay chỉ dẫn tốt về lập trình

Lập trình máy tính là gì

Hãy chọn một cuốn sách tốt, đang lưu hành về ngôn ngữ lập trình mà bạn muốn học. Xem qua nhận xét trên Amazon hay các trang tương tự sẽ giúp bạn chọn được những quyển sách hữu ích từ vô số những quyển không hữu dụng khác.

2. Tìm một trình thông dịch cho ngôn ngữ đó

Lập trình máy tính là gì

Trình thông dịch đơn giản chỉ là một chương trình phần mềm máy tính khác, làm nhiệm vụ chuyển ý tưởng mà bạn viết bằng ngôn ngữ lập trình thành "ngôn ngữ máy tính" để mọi thứ được thi hành. Có nhiều trình thông dịch khác nhau. Hãy chọn chương trình phù hợp với bạn.

3. Đọc sách

Lập trình máy tính là gì

Lấy các ví dụ về ngôn ngữ lập trình máy tính từ sách vở và đặt chúng vào trình thông dịch. Thử thay đổi các ví dụ để chương trình có thể làm được những thứ khác nhau.

4. Thử đặt những ý tưởng của riêng bạn lại với nhau và hình thành nên một chương trình máy tính

Lập trình máy tính là gì

Hãy bắt đầu từ những thứ đơn giản trước, chẳng hạn như một chương trình chuyển đổi tiền tệ và làm mọi cách để khiến nó trở nên phức tạp hơn trong quá trình đọc và học ngôn ngữ lập trình của bạn.

5. Học ngôn ngữ khác

Lập trình máy tính là gì

Khi bắt đầu chủ động trong ngôn ngữ đầu tiên của mình, bạn có thể sẽ muốn học thêm một ngôn ngữ thứ hai. Tốt nhất, hãy chọn ngôn ngữ sử dụng mô thức hoàn toàn khác biệt so với ngôn ngữ đầu tiên. Chẳng hạn như, nếu bạn bắt đầu với Scheme, bạn có thể tiếp tục thử sức cùng C hay Java. Hoặc nếu bắt đầu từ Java, lúc này, bạn có thể chọn Perl hay Python.

6. Tiếp tục lập trình và thử những điều mới!

Lập trình máy tính là gì

Để trở thành một lập trình viên giỏi, ít nhất, bạn phải bắt kịp với công nghệ đang không ngừng thay đổi hiện nay. Đó là một quá trình học tập không ngừng nghỉ. Hãy luôn học ngôn ngữ mới, mô thức lập trình mới và quan trọng nhất là: lập trình những điều mới!

Xem thêm: Top 20 website học lập trình miễn phí cần bookmark ngay lập tức!

Chúc các bạn vui vẻ!