[Luận án 2019] Quản lý nhà nước về Báo chí điện tử ở Việt Nam hiện nay Show
THÔNG TIN LUẬN ÁN
 1. Tính cấp thiết của Đề tàiNgày nay, công nghệ thông tin đã trở thành “một phần tất yếu của cuộc sống”, sự phát triển của công nghệ thông tin là tiền đề cho sự phát triển của các ngành khoa học kỹ thuật khác ở trong và ngoài nước. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật thì báo chí điện tử là sự kết hợp của sự ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông, thông qua mạng Internet để truyền tải những tin tức, âm thanh, hình ảnh minh họa đến với công chúng và độc giả; có thể khẳng định rằng báo chí điện tử là hội tụ của các loại hình báo chí (báo in, báo nói, báo hình) là phương tiện truyền thông đại chúng được đông đảo các tầng lớp trong xã hội yêu thích, quan tâm, hưởng ứng đông đảo trong thời gian qua ở nước ta. Những năm qua, báo chí điện tử đã cung cấp nhiều thông tin ngày càng đa dạng, phong phú, sinh động; tích cực tuyên truyền chủ trương, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; phản ánh tâm tư, nguyện vọng chính đáng của các tầng lớp nhân dân; phát hiện cổ vũ những nhân tố mới, những thành quả của công cuộc đổi mới; phát động và tổ chức nhiều phong trào cách mạng, hoạt động xã hội có ý nghĩa, mang lại hiệu quả thiết thực cho đất nước; tham gia tích cực vào cuộc đấu tranh phòng, chống tiêu cực, quan liêu, tham nhũng, chống và phản bác các quan điểm sai trái, âm mưu của các thế lực thù địch; góp phần quan trọng củng cố niềm tin của nhân dân đối với sự nghiệp đổi mới của Đảng và Nhà nước trong xu thế hội nhập và phát triển của đất nước. Với những thế mạnh trên, đã giải thích vì sao báo chí điện tử trên thế giới và Việt Nam lại có tốc độ phát triển nhanh chóng và không ngừng đến vậy. Báo chí điện tử đã góp phần không nhỏ vào việc thực hiện quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, quyền tiếp cận thông tin của công dân, minh bạch hóa hoạt động của xã hội nói chung và của bộ máy nhà nước nói riêng; qua đó thúc đẩy quá trình dân chủ hóa mọi mặt của đời sống xã hội, nâng cao dân trí cho mọi tầng lớp nhân dân. Đồng thời báo chí điện tử cũng là một kênh thông tin quan trọng trong việc truyền bá chính sách của Đảng và Nhà nước với các nước trên thế giới.. .Bên cạnh những tiện ích mà báo chí điện tử đã mang lại, thì hoạt động của báo chí điện tử trong thời gian qua vẫn còn một số những tồn tại, hạn chế như: Đưa những tít giật gân, câu khách, chạy theo thị hiếu tầm thường, xu hướng thương mại hóa; đăng bài và ảnh với nội dung thiếu văn hóa xúc phạm cá nhân, xa rời tôn chỉ, mục đích, định hướng sai dư luận, ảnh hưởng đến quyền lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức, phương hại đến lợi ích cộng đồng quốc gia … Vì vậy, tăng cường công tác quản lý nhà nước về báo chí điện tử là vấn đề cấp bách, đòi hỏi các cơ quan chức năng và đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về báo chí điện tử phải đổi mới tư duy, phương thức hoạt động, vừa phục vụ đắc lực cho phát triển của báo chí điện tử, vừa bảo đảm cho báo chí điện tử phát triển đúng tôn chỉ, mục đích, tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm quyền lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân vì sự phát triển của đất nước. Việc nghiên cứu lý luận quản lý nhà nước đối với báo chí điện tử và cũng như việc quản lý nhà nước về báo chí điện tử trong thời gian qua đã được quan tâm đạt được những kết quả quan trọng góp phần tạo cơ sở khoa học và điều kiện cho sửa đổi mới và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về báo chí nói chung và báo chí điện tử nói riêng. Tuy nhiên, trong bối cảnh mới, khi mà quyền con người; quyền tự do báo chí và ngôn luận; quyền tiếp cận thông tin được Hiến pháp và pháp luật ghi nhận tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm khi mà cuộc cách mạng khoa học và công nghệ phát triển mạnh và tác động sâu sắc đến đời sống xã hội thì quản lý nhà nước về báo chi điện tử đang đứng trước những thách thức to lớn .Vì thế, xét trên phương diện lý luận, vẫn còn một số những hạn chế, bất cập cần được tiếp tục nghiên cứu, phân tích, luận giải để làm rõ. Quản lý nhà nước đối với báo chí điện tử ở nước ta trong những năm qua đã và đang được tiến hành thường xuyên, liên tục ở các cấp quản lý khác nhau. Bên cạnh đó, vẫn còn một số tồn tại, bất cập lớn: Tư duy, trình độ, kiến thức, kỹ năng quản lý nhà nước của đội ngũ làm công tác quản lý nhà nước đối với báo chí điện tử chưa theo kịp với sự phát triển mạnh mẽ của Internet và công nghệ thông tin cùng với báo chí điện tử; trang thiết bị phục vụ công tác chỉ đạo, quản lý nhà nước còn thiếu và lạc hậu, chưa đáp ứng được yêu cầu của công tác thực tiễn phát triển của báo chí điện tử trong tình hình hiện nay. Mặt khắc, hệ thống các văn bản quy định pháp luật còn chưa có quy định riêng đối với báo chí điện tử, còn chung với báo chí truyền thống. Những vấn đề nêu trên, cũng là một trong những nguyên nhân cơ bản gây khó khăn trong công tác quản lý nhà nước đối với báo chí điện tử ở nước ta. Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài trong quy mô của một luận án tiến sỹ là hoàn toàn cần thiết và cấp bách, mang tính thời sự trong tình hình hiện nay. Từ những lý do trên, nghiên cứu sinh đã chọn vấn đề “Quản lý nhà nước về báo chí điện tử ở Việt Nam hiện nay” làm đề tài luận án tiến sĩ luật là vấn đề cần thiết trong tình hình hiện nay. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án2.1. Mục đích nghiên cứuMục đích nghiên cứu của luận án là góp phần làm rõ những vấn đề lý luận về quản lý nhà nước về báo chí điện tử; đánh giá, thực trạng quản lý nhà nước về báo chí điện tử ở nước ta, từ đó đề xuất định hướng, giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về báo chí điện tử ở nước ta trong tình hình hiện nay. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứuĐể thực hiện được những mục đích trên, luận án cần tập trung thực hiện một số những nhiệm vụ sau: Một là, nghiên cứu các công trình khoa học đã được công bố trong và ngoài nước liên quan đến đề tài luận án nhằm làm rõ các vấn đề, nội dung cần được tiếp tục nghiên cứu và giải quyết. Hai là, nghiên cứu cơ sở lý luận quản lý nhà nước về báo chí điện tử, làm rõ nội hàm của khái niệm báo chí điện tử và quản lý nhà nước về báo chí điện tử; phân tích, luận giải một cách sâu sắc hơn các đặc điểm, vai trò, chủ thể, nội dung, nguyên tắc và yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về báo chí điện tử hiện nay. Ba là, nghiên cứu, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về báo chí điện tử nhằm làm rõ kết quả đạt được, những bất cập, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế, bất cập trong quản lý nhà nước về báo chí điện tử. Bốn là, đề xuất, một số những định hướng, giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về báo chí điện tử ở nước ta trong tình hình mới. 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu luận án3.1. Đối tượng nghiên cứuĐối tượng nghiên cứu của luận án là những vấn đề lý luận và thực tiễn quản lý nhà nước về báo chí điện tử, bao gồm những quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước, quy định pháp luật về quản lý nhà nước đối với báo chí điện tử cũng như thực trạng quản lý nhà nước về báo chí điện tử ở nước ta. 3.2. Phạm vi nghiên cứuLuận án nghiên cứu về những vấn đề lý luận liên quan đến quản lý nhà nước về báo chí điện tử; hoạt động quản lý nhà nước của hệ thống các cơ quan hành chính về báo chí điện tử. Về thời gian: Luận án tập trung nghiên cứu quản lý nhà nước về báo chí điện tử ở Việt Nam trong thời gian từ năm 2010 đến nay. 4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu luận án4.1. Phương pháp luận nghiên cứuĐể giải quyết những nhiệm vụ đặt ra, luận án dựa trên phương pháp luận của duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng của Chủ Tịch Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng, Nhà nước ta về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. 4.2. Các phương pháp nghiên cứuLuận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể sau đây: Phương pháp phân tích: Phương pháp này được dùng để phân tích, luận giải, đánh giá những vấn đề lý luận và thực tiễn của quản lý nhà nước về báo chí điện tử. Phương pháp hệ thống: Phương pháp này được dùng để hệ thống hoá những hiểu biết về lý luận và thực tiễn theo một khung phân tích đã được đưa ra theo cấu trúc của luận án. Phương pháp tổng hợp: Phương pháp này được dùng để đánh giá tổng hợp các tài liệu, số liệu đã được nghiên cứu; rút ra những nhận định đánh giá sau khi đã nghiên cứu. Phương pháp lịch sử: Phương pháp này được dùng để tìm hiểu lịch sử hình thành và phát triển của quản lý nhà nước về báo chí điện tử ở nước ta và một số nước trên thế giới. Phương pháp so sánh: Phương pháp này được dùng để so sánh các quan điểm khoa học khác nhau, kinh nghiệm quản lý nhà nước qua các thời kỳ; so sánh các số liệu của từng năm trong quản lý nhà nước về báo chí điện tử, từ đó rút ra những đánh giá, nhận xét, kết luận. Ngoài ra, luận án còn sử dụng phương pháp nghiên cứu như: Phương pháp kế thừa, phương pháp quy nạp, diễn dịch… 5. Đóng góp mới về mặt khoa học của luận ánLuận án là công trình nghiên cứu chuyên sâu ở trình độ tiến sỹ luật học về quản lý nhà nước đối với báo chí điện tử ở Việt Nan kết quả nghiên cứu của luận án có một số đóng góp chủ yếu về mặt khoa học như sau: (1) Qua việc phân tích làm rõ khái niệm, đặc điểm của báo chí điện tử; khái niệm nội dung của quản lý nhà nước đối với báo chí điện tử, các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước đối với báo chí điện tử luận án góp phần làm sâu sắc hơn cơ sở khoa học của quản lý nhà nước về báo chí điện tử (2) Qua việc phân tích đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về báo chí điện tử làm rõ những tồn tại, hạn chế của quản lý nhà nước về báo chí điện tử, luận án góp phần xây dựng cơ sở thực tiễn cho việc tiếp tục đổi mới quản lý nhà nước về báo chí điện tử (3) Luận án đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về báo chí điện tử ở nước ta trong tình hình mới. Có thể nói luận án là tài liệu tham khảo có giá trị cho công tác hoạch định chính sách xây dựng pháp lý, tổ chức thực hiện pháp luật; công tác nghiên cứu khoa học và giảng dạy về quản lý nhà nước đối với báo chí điện tử. 6. Ý nghĩa khoa học của luận ánVề mặt lý luận: Luận án góp phần xây dựng cơ sở lý luận cho việc tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về báo chí điện tử ở Việt Nam hiện nay (khái niệm, đặc điểm, vai trò của quản lý nhà nước đối với báo chí điện tử ở Việt Nam hiện nay). Về mặt thực tiễn: Luận án góp phần cung cấp cơ sở thực tiễn trong việc triển khai và thực hiện có hiệu quả công tác quản lý nhà nước về báo chí điện tử. Ngoài ra, luận án sẽ có giá trị là tài liệu tham khảo trong việc nghiên cứu, giảng dạy, học tập tại các cơ sở nghiên cứu, cơ sở đào tạo luật trong cả nước. 7. Kết cấu của luận ánNgoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của đề tài luận án gồm 4 chương, cụ thể như sau: CHƯƠNG 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu. CHƯƠNG 2: Những vấn đề lý luận về quản lý nhà nước đối với báo chí điện tử. CHƯƠNG 3: Thực trạng quản lý nhà nước về báo chí điện tử. CHƯƠNG 4: Định hướng và giải pháp nâng cao năng lực quản lý nhà nước về báo chí điện tử. 8. Một số công trình nghiên cứu liên quan đề tàiLuận án tiến sỹ “Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo báo điện tử trong giai đoạn hiện nay” (2014), của tác giả Nguyễn Huy Ngọc (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh). Tác giả đã nêu thực trạng hoạt động của báo điện tử hiện nay và khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với báo chí nói chung và báo chí điện tử nói riêng là vấn đề tất yếu của Đảng và Nhà nước ta; mọi hoạt động của báo chí phải đúng với tôn chỉ, mục đích, thuần phong mỹ tục, truyền thống của đất nước con người Việt Nam. Tác giả cũng đưa ra một số những thực trạng phát triển của báo điện tử ở Việt Nam trong thời gian qua, đồng thời cũng báo cáo, kiến nghị và đưa ra một số những giải pháp, quan điểm của Đảng về loại hình báo điện tử ở nước ta trong thời gian tới [129 ]. Luận văn thạc sỹ “Quản lý nhà nước về hoạt động của báo điện tử ở Việt Nam” (2015), của tác giả Phạm Thị Quỳnh Mai, chuyên ngành quản lý công Bộ Nội vụ, Học viện Hành chính quốc gia. Mặc dù tên luận văn là QLNN về hoạt động của báo điện tử ở Việt Nam, nhưng tác giả đi sâu vào thực trạng và khái quát về mô hình tổ chức và hoạt động của tòa soạn báo điện tử [133, tr.23]. Phần khái quát hệ thống pháp luật đối với quản lý nhà nước về hoạt động của báo điện tử, tác giả mới dừng lại ở một số văn bản quy định về hoạt động báo chí, tác giả chưa phân tích, luận giải một cách sâu sắc và có hệ thống về các quy định của pháp luật liên quan đến QLNN đối với BCĐT, chưa đưa ra được các giải pháp cụ thể phù hợp với thực tiễn sinh động của BCĐT [125 ]. Luận văn thạc sỹ “Quản lý nhà nước đối với báo chí” (2010), của Nguyễn Viết Tuấn, ngành Luật, Đại học Luật TP. Hồ Chí Minh. Tác giả đi sâu phân tích về QLNN đối với báo chí trong tình hình hiện nay, qua luận văn này tác giả cũng nêu lên một số những điểm chưa phù hợp với công tác QLNN về báo chí, khó khăn, bất cập trong QLNN đối với BCĐT. Tuy nhiên, tác giả vẫn chưa đưa ra được các giải pháp, kiến nghị về hoàn thiện hệ thống pháp luật về báo chí và BCĐT, chưa phân tích được nguyên nhân của sự tồn tại, hạn chế trong QLNN đối với BCĐT [112 ]. |
